Τετάρτη 14 Αυγούστου 2019

τα χρέη της γλώσσας....




Η διδασκαλία των ελληνικών έχει επιζήσει σαν υποχρέωση, σαν τη διαχείριση μιας κληρονομιάς που σε φόρτωσε με τα χρέη των προηγούμενων γενεών. Η αποπληρωμή τους στην εφορία της σύγχρονης σκέψης χρεώνεται με το βαρύ επιτόκιο του χρόνου και του κόπου που δεν έχει άμεση απόδοση. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να μισήσουν τα παιδιά και τα ελληνικά και τον ελληνικό πολιτισμό.



Τάκης Θεοδωρόπουλος, Εφ. Καθημερινή, 13.08.2019

https://www.kathimerini.gr/1038253/opinion/epikairothta/politikh/oi-ellhnes-pane-sxoleio

Δευτέρα 12 Αυγούστου 2019

Αδαής: οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία!

Ένα αρθράκι αφιερωμένο στον αδαή, για να μην είμαστε αδαείς, άσχετοι, δηλαδή, χωρίς γνώσεις, χωρίς να έχουμε μάθει.

Ὁ, ἡ ἀδαής, τὸ ἀδαὲς ο αρχικός λεκτικός τύπος, σύνθετος από το ἀ- το στερητικό και το ρήμα δάω, που είναι είναι παλιός τύπος, ο οποίος μάλιστα δίνει και το ρήμα διδάσκω. Το δάω σημαίνει μαθαίνω, επομένως ὁ ἀδαής είναι εκείνος που δε γνωρίζει, ο άπειρος. Αντιθέτως ὁ δαήμων είναι ο ειδήμων, ο ειδικός σε κάτι.

Εκτός από τὸν ἀδαῆ είχαμε και τον ἀδαήμονα, που είχε πλήρη ἀδαημονία ή ἀδαημοσύνη για πολλά ζητήματα. Είχε μαύρα μεσάνυχτα θα λέγαμε εμείς οι νεότεροι. Τα μαύρα μεσάνυχτα, ωστόσο, αποδίδουν μια από τις σημασιολογικές αποχρώσεις της λέξης, που την συναντάμε στον Παρμενίδη, τον Ελεάτη φιλόσοφο και ποιητή. Γι' αυτόν, λοιπόν, ὁ ἀδαής είναι ο σκοτεινός.

Ας πάμε, όμως, στο δικό μας αδαή, με την αδαημοσύνη του. Αυτός, λοιπόν, στερείται γνώσεων, εμπειρίας. Είναι αδαής σε πρακτικά ή και επιστημονικά θέματα.


Αδαής μπορεί συνεπώς να είναι ένας πελάτης, που μπαίνει σε ένα κατάστημα και τον πιάνουν κορόιδο. Αδαής ενδέχεται να είναι ο χρήστης μιας ηλεκτρικής συσκευής και να τα κάνει θάλασσα, όταν την χρησιμοποιήσει. Μερικοί είναι αδαείς από μαγειρική, κηπουρική, πολιτική. Οι τελευταίοι πιστεύουν τις μεγαλοστομίες των πολιτικών και γίνονται εύκολα θύματα εκμετάλλευσης.

Ομόρριζη λέξη είναι η αδημονία, που στα νέα ελληνικά είναι συνώνυμη της ανησυχίας, της αγωνίας. Αδημονία έχουμε από φόβο και άγνοια μπροστά στο άγνωστο. Δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει, γι' αυτό αδημονούμε.

Ο αδαής λέγεται αλλιώς ανίδεος, ανεπιτήδειος, ανήξερος, πρωτόπειρος, ενώ ο μη αδαής γνώστης, ειδικός.

Φυσικά, δε γίνεται να τα ξέρουμε όλα. Μπορούμε, όμως, να έχουμε επίγνωση της αδαημοσύνης μας και να θέλουμε να μαθαίνουμε.


πηγή: liberal.grhttps://www.liberal.gr/glossari/adais/138060