Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2016

Τα μυστικά του Παρθενώνα - Ντοκιμαντέρ























Το εκπληκτικό αυτο ντοκιμαντέρ του PBS με τίτλο: "Secrets of the Parthenon" (τα μυστικά του Παρθενώνα) αναλύει τον τρόπο που χτίστηκε ο περίφημος Παρθενώνας και καταγράφει λεπτό προς λεπτό τις προσπάθειες των τελευταίων δεκαετιών για την αναστήλωση του, απο τους καλύτερους επιστήμονες του κόσμου, διεισδύοντας στα βάθη του ιερού αυτού βράχου της Ακροπόλεως.Απολαύστε το εκπληκτικό αυτό ντοκιμαντέρ, διάρκειας μίας ώρας και γνωρίστε "Τα μυστικά του Παρθενώνα".

Secrets of the Parthenon

For 25 centuries the Parthenon has been shot at, set on fire, rocked by earthquakes, looted for its sculptures, almost destroyed by explosion, and disfigured by well-meaning renovations. It has gone from temple, to church, to mosque, to munitions dump. What could be next? How about a scientific search for the secrets of its incomparable beauty and astonishingly rapid construction? With unprecedented access, NOVA unravels the architectural and engineering mysteries of this celebrated ancient temple.
http://www.pbs.org/wgbh/nova/ancient/...


Τα μυστικά του Παρθενώνα - Ντοκιμαντέρ - Ελληνικοί Υπότιτλοι

Secrets of the Parthenon - Documentary - Greek Subtitles




Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2016

2016 10 27 Στεγη Μουσικό σχολείο Βέροιας εκδήλωση για την 28η Οκτωβρίου



Η ιστορία του έπους του 1940 και οι λαμπρές σελίδες της Αντίστασης
και του αγώνα του ελληνικού λαού κατά της ναζιστικής λαίλαπας
παρουσιάστηκαν μουσικά και ποιητικά στο αφιέρωμα στους "αφανείς ήρωες"
που επιμελήθηκαν οι μαθητές και οι καθηγητές του Μουσικού Σχολείου
Βέροιας στην Αντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 27 Οκτωβρίου
2016 στη Βέροια. Το πρόγραμμα διανθίστηκε με μουσικές συνθέσεις των
Θεοδωράκη, Χατζηδάκι και Ξαρχάκου, ηχητικά και οπτικά ντοκουμέντα της
εποχής καθώς και βυζαντινούς ύμνους αφιερωμένους στην Παναγία που οι
απλοί φαντάροι έβλεπαν στο μέτωπο να τους καθοδηγεί. Ο συνδετικός κρίκος
της παράστασης ήταν τα κείμενα του Μ. Θεοδωράκη και του Ο. Ελύτη που
αναφέρονταν στη μεταξύ τους συνεργασία και στο πώς ο καθένας συνέλαβε
την ποιητική και μουσική ιδέα αντίστοιχα του "Άξιον εστί".



Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2016

Byzantium or Medieval Greece?

by Evaggelos Vallianatos, The Huffington Post

I received my master’s degree in “Byzantine” history and during my studies I never questioned the legitimacy of “Byzantine” in describing or distorting the history of the Greeks after their forced conversion to Christianity in the fourth century of our era. Greece had been a Roman province since 146 BCE.

Emperor Constantine, for reasons unfathomable to this day, dumped the many gods Greco-Roman civilization for the one Jewish-Christian god. He triggered that civilization earthquake in his new capital, Constantinople, now Istanbul.

But neither Constantine, later emperors, nor Christian Greeks and Christian Romans would imagine their empire was Byzantium or that they were Byzantines. They considered themselves Roman.

I prefer Medieval Greece to Eastern Roman Empire because, starting in the seventh century, most emperors were Greek and the language of the state was Greek. This Medieval Greece included the territory of the Eastern Roman Empire: Palestine, Syria, Egypt, Asia Minor and Italy. It lasted for more than 1,000 years.

The conquest of Medieval Greece by the Turks in 1453 was a result of centuries-long enslaving of the peasants, the loss of young men to monasteries, the abandonment of national armies for mercenaries, and the hostility between Greek East and Latin West. In 1054, the Eastern and Western Christian churches excommunicated each other. This civilization schism was followed by the fourth crusade. In 1204, Venetians, Germans and French sacked Constantinople, slaughtered its residents for days, burned its libraries, and dismembered Greece.

The Greeks recaptured Constantinople in 1261 but they remained vulnerable to powerful enemies. The Europeans exploited them. This was ideal for the Turks. They stepped into the power vacuum the Westerners had created in Medieval Greece.

There was a silver lining to the fall of Medieval Greece. Its scholars rushed to Padua, Venice and other great cities of the West. They carried with them the culture of ancient Greece. They translated into Latin key Greek scientific and philosophical texts, which triggered the Renaissance.

A few European scholars also saw the value of editing Medieval Greek texts, thus inaugurating the study of Medieval Greek civilization. One of those scholars was Hieronymus Wolf, a sixteenth-century German intellectual who edited Medieval Greek historians. Wolf coined the term Byzantium for the Eastern Roman Empire. He and other European scholars thought “Greek” ought to be reserved for ancient Greece. As for “Roman,” it was out of the question since the West had its own Roman emperors.

Wolf’s “Byzantium” triumphed in the scholarly community, at great cost to the integrity and understanding of Medieval Greek history and culture. Few people understand that under “Byzantium” there are centuries of Greek history, not ancient Greek history, but Christian Greek history, which is Greek history nevertheless. “Byzantium” and “Byzantine” obscure the contributions of Medieval Greece to this very day.

“A Short History of the Byzantine Empire” (I. B. Tauris, 2015) by Dionysios Stathakopoulos demystifies Medieval Greek history. The author, lecturer at King’s College London, is an experienced teacher who realizes the pitfalls of standing by a misleading name, Byzantium. But he works for a discipline that holds tight reign on history.

Nevertheless, this short history is, as he says, “a straightforward and sober account” unfolding in the context of European and Middle Eastern Middle Ages. It highlights the political, economic, agricultural and intellectual developments of a complex and lasting civilization. It is a riveting and important story.

Its narrative throws light on the effects of Christianization: “a constant but also gradually intensifying set of prohibitions and exclusions: withdrawal of imperial support for pagan cults, stripping temples of property, bans on sacrifice, first in public, then also in private, closure of temples to any ritual actions.... There were bouts of violence... between Christians and pagans... in 415, the brutal lynching of the philosopher and mathematician Hypatia by a Christian mob in Alexandria.”

The beneficiaries of Christianization were the emperors, a landowning elite that enslaved the peasants, and the clergy. To their absolute power, the emperors added Jesus as their coequal. The church acquired enormous wealth and power. In fact, the church became the largest landowner, a condition it still has in modern Greece. Christianity created a grand edifice of monasteries, churches, palaces, landed estates, and high officials acting like princes.

The sixth century was especially harsh on the losers, the pagans. Emperor Justinian terrorized them. In 529, he shut down the Platonic Academy of Athens, which for about 900 years was the greatest university of Greece.

The seventh century was an era of perpetual warfare, massacres of Christians, massive refugee migrations, plagues, political and religious instability, suppression of pagans, depopulation, and fear of the coming of the end of the world.

Christian Greeks saw Islam as an avenging sword for their sins. In fact, Islam became an existential threat to Medieval Greece. It was full of holy wars, conquering Palestine, Syria and Egypt, about two-thirds of Greek territories.

Stathakopoulos says Islam triumphed because it divided the world into the Muslim faithful, House of Islam, and unbelievers, House of War. Muslims made holy war, jihad, against non-Muslims their chief priority and duty. Islam’s vision then, as it is today, is to convert all non-Muslims to Muslims.

Stathakopoulos emphasizes that despite the anti-pagan policies of church and state, they made room for the survival of important Greek texts by agreeing they become required school textbooks. These texts later fuelled and boosted science and civilization in the West.

Medieval Greece protected Europe from the Turkish menace for centuries; Medieval Greece civilized Russia and Eastern Europe.

These are great achievements that shaped Western civilization. In fact, they continue to influence our lives. Present tension between East and West has its origins in Medieval Greece that refused to side with East or West.

This is another reason why Stathakoploulos’ book must be read. It captures both events and the politics and ideas behind them. Its valuable insights are timely and admirable.

Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2016

Φώτης Θαλασσινός, Η διαχρονικότητα των δημοτικών τραγουδιών

Χαρά Κοσεγιάν
Αρχαία επιβιώματα στα νεοελληνικά δημοτικά τραγούδια
εκδόσεις Παπαζήση, σ. 359, ευρώ 20,33

Ενα βιβλίο για τις παραδόσεις των αρχαίων πολιτισμών και τον απόηχό τους, όπως αυτός διασώζεται στις μεγάλες δημιουργίες των δημοτικών τραγουδιών. Ο Βασίλης Φίλιας πολύ σωστά στον πρόλογο του βιβλίου επισημαίνει και καταγγέλλει το φαινόμενο της απουσίας μελετών ανθρωπολογικού και λαογραφικού ενδιαφέροντος από τη βιβλιογραφία των ελλήνων συγγραφέων. Η Ελλάδα, εξαιτίας των μεγάλων γεωμορφολογικών διαφορών της και της κλιματικής διαφοροποίησης από τόπο σε τόπο, εμφανίζει αναλόγως και έναν τεράστιο αθησαύριστο εσωτερικό πολυπολιτισμικό πλούτο. Τα ήθη και τα έθιμα διαφοροποιούνται από τόπο σε τόπο, από πόλη σε πόλη της Ελλάδας. Η ευθύνη των πανεπιστημίων για την απουσία πολιτικής εκπόνησης μελετών λαογραφικού προσανατολισμού είναι τεράστια.

Η Χαρά Κοσεγιάν ασχολείται σ' αυτό το βιβλίο της με τα αρχαία επιβιώματα στα δημοτικά τραγούδια της νεοελληνικής ιστορίας στην Ολυμπο της Καρπάθου. Βρίσκει και εμφαίνει στον αναγνώστη τις διαδρομές από τους αρχικούς μύθους και τις, από στόμα σε στόμα, διαδόσεις και παραλλαγές προς το αποκρυστάλλωμά τους στη στιχουργική των δημοτικών τραγουδιών. Στην εισαγωγή της η συγγραφέας αναφέρει ότι η διαδρομή δεν είναι απαραίτητο να ακολουθεί τη χρονική σειρά από την αρχαιότητα στο σήμερα. Τα νάματα της έμπνευσης της σύνθεσης τραγουδιού για ένα μύθο ή κάποια ιστορία εντοπίζονται σε πολλές των περιπτώσεων σε κείμενα ή άλλα πολιτισμικά μορφώματα υστερόχρονων της αρχαιότητας ιστορικών περιόδων. Πολλές φορές ο ο εφαλτήριος συνειρμός της σύνθεσης των μικρών επών της Καρπάθου εντοπίζεται σε μύθους λαών της ευρύτερης Μεσογείου. Για τους αρχικούς μύθους και τον συσχετισμό τους δεν είναι απαραίτητη η άμεση πολιτισμική επικοινωνία ανάμεσα στους λαούς. Πολλές φορές κοινές ανησυχίες γεννιούνται την ίδια στιγμή σε διαφορετικούς τόπους. Η Χαρά Κοσεγιάν ασπάζεται την άποψη του Καρλ Γιουνγκ για τη συγχρονικότητα και το συλλογικό ασυνείδητο.

Το κυρίως θέμα του βιβλίου ξεκινάει με την καταγραφή των κοινών χαρακτηριστικών των δημοτικών τραγουδιών και στη συνέχεια με τη χάραξη του ταξιδιού του βασικού θέματός τους μέσα στον χρόνο. Η δομή των δημοτικών τραγουδιών, οι επαναλήψεις, οι κλιμακώσεις των στίχων είναι μερικά απ' τα γλωσσικά φαινόμενα που συναντά ο αναγνώστης στα τραγούδια. Ειδικά για τις επαναλήψεις των στίχων, μέσα στο ίδιο ποίημα, έχουμε τη γοητευτική επισήμανση πως πρόκειται για μέθοδο που χρησιμοποιείται για χάρη της εύκολης απομνημόνευσης του τραγουδιού από τον ραψωδό. Το γνώρισμα αυτό έχει τις ρίζες του στα αρχαία ομηρικά έπη.

Προχωρώντας η συγγραφέας στη δεξιοτεχνική ανατομία του θέματος, με το οποίο καταγίνεται, παρατηρεί πως όταν στα ομηρικά έπη η αφήγηση γίνεται, από τριτοπρόσωπη, αφήγηση δεύτερου προσώπου, ο ποιητής Ομηρος θέλει να αναδείξει τη συναισθηματική συμμετοχή του στο γεγονός που περιγράφει σε κάθε συγκεκριμένο χωρίο του έπους του. Συναντάμε το ίδιο φαινόμενο της αποστροφής της αφήγησης από τρίτο σε δεύτερο πρόσωπο και στα δημοτικά τραγούδια της Καρπάθου. Μόνο που εδώ δεν υποδηλώνεται η συμπόνια του αφηγητή προς τα παθήματα των ηρώων του, αλλά η διάθεσή του να απευθυνθεί στον αναγνώστη. Αυτή η διαφορά ανάμεσα στα ομηρικά έπη και τα δημοτικά της Καρπάθου οφείλεται στον σκληροτράχηλο χαρακτήρα των ορεσίβιων κατοίκων της Ολύμπου.

Υπάρχουν πολλές κοινές συνιστώσες που συναπαρτίζουν τα δημοτικά τραγούδια. Τις συναντάμε με μικρές διαφοροποιήσεις στα περισσότερα απ' αυτά. Στα δημοτικά τραγούδια της Καρπάθου, η συγγραφέας ασχολείται με τη σημαντικότητα των παρομοιώσεων και των μεταφορών ως σχημάτων λόγου που απαντούν σ' αυτά. Τα δύο γλωσσικά σχήματα υπάρχουν εξίσου στα ομηρικά έπη. Απ' τις πιο γνωστές εικόνες στα τραγούδια της Ολύμπου είναι οι περιγραφές του Κάτω Κόσμου. Διανθισμένες με πλήθος παρομοιώσεων, δημιουργούν υποβλητικούς στίχους ικανούς μ' έναν παράταιρο τρόπο να δώσουν στον Αδη μία θελκτική μορφή. Οι μαγικοί αριθμοί τρία, και τα πολλαπλάσιά του, εφτά και σαράντα μπαίνουν στη θεματολογία της συγγραφέως και αναλύονται γοητευτικά. Ο αριθμός εφτά είναι αριθμός που χρησιμοποιείται πολύ συχνά απ' τον Ομηρο. Ο αριθμός σαράντα έχει περάσει ακόμη πιο βαθιά στη λαϊκή συνείδηση των περισσότερων λαών. Είναι ο αριθμός των ημερών που απαιτούνται για τον εξαγνισμό της λεχώνας. Τόσες μέρες πρέπει να παραμείνει μες στο σπίτι. Η έξοδός της, πριν από τη συμφωνημένη περίοδο περιορισμού της, μπορούσε να «προξενήσει» μεγάλο κακό. Μία παράδοση που είναι βαθιά ριζωμένη στο ελληνικό συλλογικό υποσυνείδητο και σε ορισμένους τόπους συνεχίζει να ισχύει ως πεποίθηση. Η Χαρά Κοσεγιάν εντοπίζει την απαρχή τις παράδοσης στις ακρώρειες της νησιωτικής και μεσογειακής ιστορίας. Σαράντα μέρες απαιτούνταν για την κάθαρση της λεχώνας στην Ερεσό της Λέσβου του 2ου π.Χ αιώνα, σύμφωνα με τα γραφόμενα σε σωζόμενη επιγραφή. Σαράντα μέρες ήταν επίσης ο αριθμός που επιβαλλόταν από το μωσαϊκό νόμο για τη λεχώνα να βρίσκεται στο σπίτι στην περίπτωση της γέννησης αγοριού. Αν το παιδί ήταν κορίτσι, ο αριθμός των ημερών διπλασιαζόταν. Μετά την πάροδο αυτού του χρόνου η γυναίκα μπορούσε με το παιδί στην αγκαλιά της να παρουσιαστεί στο ιερό προσφέροντας για θυσία στον Θεό δύο τρυγόνια ή δύο περιστέρια. Το αίμα των πουλιών ήταν το τίμημα του εξιλασμού τής λεχώνας. Στην Κάρπαθο υπάρχει το έθιμο της «γιορτής των εφτά». Με βάση την κατάθεση της συγγραφέως, «ονοματίζονται εφτά κεριά τα οποία αντιπροσωπεύουν τους εφτά αγίους του χωριού. Οποιο σβήσει πρώτο, αυτός ο άγιος θα είναι ο προστάτης του παιδιού και σ' αυτόν υπόσχονται οι γονείς ότι θα λειτουργήσουν μετά το σαράντισμα».

Οι μύθοι των δημοτικών τραγουδιών της Καρπάθου μπορεί να είναι στοχαστικές επινοήσεις μέσα στα ομηρικά έπη ή παραδόσεις και πίστη ευρύτερων γεωγραφικών περιοχών κατανεμημένων κυρίως στην περιφέρεια της Μεσογείου. Η συγγραφέας αναφέρει το τραγούδι «του μικροκωνσταντίνου» και «της αρπαγής» ως ενδεικτικά της πολυδαίδαλης διαδρομής από τον αρχικό μύθο στο σήμερα. Για το τραγούδι «του μικροκωνσταντίνου» αναφέρει ότι ο μύθος του περνάει από τον Ομηρο, τον Μέγα Αλέξανδρο και τους ακρίτες της βυζαντινής περιόδου, συγκεκριμένα τον ακρίτα Πορφύρη. Για το ίδιο τραγούδι σημειώνει ότι στο περιεχόμενό του εμφωλεύει ο απόηχος των άθλων του Ηρακλή, το σωτήριο πέρασμα του Χριστού ή ακόμη και τα παράδοξα ανδραγαθήματα του Γαργαντούα του Ραμπελαί. Απ' την άλλη -και σύμφωνα με τον μελετητή Στ. Κυριακίδη- το τραγούδι «του Πορφύρη» σχετίζεται με το εθνικό έπος των Περσών «σαχ ναμέχ» του ποιητή Φερντουσί. Ολα αυτά τα ταξίδια και οι στάσεις στις παραδόσεις των λαών δεν πρέπει να φαίνονται παράξενα στον αναγνώστη. Η Χαρά Κοσεγιάν δικαιολογεί το αλάργεμα της σκέψης της γράφοντας πως «η μαία στην περίπτωσή μας είναι ο συνειρμός και η ανάγκη (των ανθρώπων) να στηρίξουν αυτό που κάθε φορά ήθελαν να προβάλλουν ή είχανε ανάγκη να τραγουδήσουν». Για το δεύτερο δημοτικό τραγούδι «της αρπαγής», οι απαρχές βρίσκονται αδιαμφισβήτητα στα ομηρικά έπη και την πελασγική παράδοση των ναυτικών.

Συνεχίζοντας με τις ομοιότητες στην ύφανση ενός δημοτικού τραγουδιού, η Χαρά Κοσεγιάν γράφει για το φαινόμενο της αναγνώρισης προσώπων μέσα στα ποιήματα της δημοτικής ποίησης. Η αναγνώριση προσώπων μεταξύ τους στην αφήγηση των τραγουδιών της Καρπάθου παραπέμπει στην τραγική κάθαρση, την έξοδο, τη λύτρωση. Συχνά συναντάμε στις ίδιες λαϊκές δημιουργίες το σχήμα του αδυνάτου. Τη γραπτή δήλωση του ανέφικτου της θετικής έκβασης μιας υπόθεσης. Η υπόθεση συνήθως εκφράζεται μέσω ποικίλων παραλληλισμών αδύνατων να ευοδωθούν. Ο ανέφικτος έρωτας της αγάπης ενός άντρα προς μια γυναίκα συνυποδηλώνεται απ' τη μεριά της γυναίκας ευγενικά με τη χρήση αδύνατων προτάσεων. «Οταν στερέψει η θάλασσα», «όταν το χιόνι πέσει μαύρο», «όταν ασπρίσει το κοράκι» είναι μερικές τέτοιες προτάσεις που καθιστούν φρούδες τις ελπίδες του ανδρός. Και τα δύο σχήματα, της αναγνώρισης και του αδυνάτου, συναντώνται στα ομηρικά έπη, για παράδειγμα κατά την αναγνώριση του Οδυσσέα από την Πηνελόπη. Το σχήμα της αναγνώρισης στον χριστιανισμό βρίσκει την πιο έντονη εκδήλωσή του στη δυσπιστία του Θωμά να πιστέψει την Ανάσταση του Θεανθρώπου μέχρι την τελική άρση των αμφιβολιών του απόστολου με την ψαύση των σημαδιών από τους ήλους.

Ενα άλλο μοτίβο των δημοτικών τραγουδιών είναι το αναπόδραστο και το αμετάκλητο του θανάτου. Ο έγκαιρος θάνατος είναι πάντοτε άκαιρος. Ο θάνατος είναι πάντοτε άκαιρος. Η φυσική απουσία του προσώπου που αγαπάμε είναι αναντικατάστατη. Την ίδια σχέση με τη σημερινή εποχή και τους νεκρούς είχαν και οι αρχαίοι με τους δικούς τους νεκρούς. Στα κείμενα, τις επιγραφές και τα τραγούδια έχει καταγραφεί ο διακαής πόθος των ανθρώπων για την επιστροφή του νεκρού τους από το βασίλειο του Αδη, έστω και για λίγες στιγμές. Τα δημοτικά τραγούδια της Καρπάθου εμφορούνται στο σύνολό τους από το συγκινητικό αυτό πόθο. Στην αρχαιότητα είναι γνωστή η απόδραση της Αλκήστιδος από τον Αδη για την αγάπη του συζύγου της Αδμήτου. Ο μύθος διασώζεται στην τραγωδία «Αλκηστις» του Ευριπίδη και στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνα.

Η μελέτη προχωράει με την επισήμανση άλλων σημαντικών μοτίβων των δημοτικών τραγουδιών. Τέτοια είναι οι κατάρες της μητέρας προς τα παιδιά της ή ακόμη και η δολοφονία των γιων της για να μπορεί να έχει εραστή. Αυτά τα μοτίβα και πολύ περισσότερα απασχολούν τη συγγραφέα σε όλο το βιβλίο. Ο τρόπος που η Χαρά Κοσεγιάν αναζητεί τις απαρχές των μύθων των δημοτικών τραγουδιών μέσα στην ιστορία των πολιτισμών των λαών είναι απαράμιλλα συναρπαστικός. Το βιβλίο συνιστάται σε όλους τους αναγνώστες. Η προσέγγιση του θέματός του γίνεται με ιδιαίτερα γλαφυρό και υποβλητικό τρόπο. Είναι τόσα τα προτερήματα της γραφής που το βιβλίο αποκτά καθολικό ενδιαφέρον. *

πηγή: etenet

Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2016

Ποιητικός Πυρήνας: Παλίμψηστον

Ποιητικός Πυρήνας: Παλίμψηστον: Ο ποιητικός χώρος εκτός του λόγου, μπορεί να εκφραστεί τόσο με το χρώμα, το οποίο δύναται να «προχωρεί» ή να «βαθαίνει» όσο και με...

Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2016

Οι άνθρωποι πίσω από το Ολοκαύτωμα





ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ: ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ

Οι Ναζί σκότωσαν εκατομμύρια ανθρώπους. Η δικαιολογία τους ήταν η θεωρία της ευγονικής των ψυχιάτρων και ψυχολόγων που έλεγε ότι συγκεκριμένα άτομα ήταν κατώτερα και έπρεπε να εξοντωθούν, και το είδος τους να εξαφανιστεί από τη φυλή. Αυτοί οι αρχιτέκτονες του ολοκαυτώματος, δεν εμφανίστηκαν ποτέ στη δικαιοσύνη. 

Κεφάλαιο 4 - Ψυχιατρική: Οι άνθρωποι πίσω από το ολοκαύτωμα - από το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ της CCHR (Ψυχιατρική - Μια Βιομηχανία Θανάτου)

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2016

Λιαντίνης : Η ομορφιά σκοτώνει ...









Ου νέμεσις τοιήδ' αμφί γυναικί Τρώας και εϋκνήμιδας Αχαιούς χρόνον πολύν άλγεα πάσχειν: αινώς αθανάτησι θεής εις ώπα έοικεν

~ Ιλιάδα Γ, 156 - 8 ~

(Χαλάλι, τόσοι παιδεμοί για μια τέτοια γυναίκα, στους Τρώες και στους Αχαιούς με τις καλές κνημίδες. Με τις αθάνατες θεές φρικτά μοιάζει στην όψη) .

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2016

Νάστα Νάστα, Ψυχή μου

ΨΥΧΗ ΜΟΥ
Η ψυχή μου, Αμπντούλ Μαζίντ
είναι τον Φλεβάρη μια μικρή μπλε σκηνή
που τη χτύπησε η βροχή και τη σάπισε
η ψυχή μου, Μίντια
είναι τον Μάρτη μια πράσινη σκηνή 2 ατόμων
που τη λιώνει ο ήλιος
η ψυχή μου, Χαζίμ
είναι τον Απρίλη ένα σχοινί τεντωμένο,
πάνω του περπατούν πέρα-δώθε
ανθρώπακια
κι εκρήγνυνται
η ψυχή μου, Νουρ
είναι τον Μάη μια μεσαίου μεγέθους κίτρινη χέμα
άντεξε πολλά, αλλά σήμερα πάει
την ξεσκίζει ο χαουά
η ψυχή μου... σ’ ένα παιδικό καροτσάκι
κουβαλάω πέτρες- χατζάρες,
για να τη στερεώσω,
αλλά δεν στεριώνει με τίποτα
η ψυχή μου, Έζμα
είναι μια μεγάλη, άσπρη σκηνή του UN
δεκάδες ανθρώπων φορτίζουν μέσα της
ηλεκτρικές συσκευές
αποφορτίζοντας την
Η ψυχή μου, Aμπού Χαζίμ
είναι ένα δωμάτιο στο βαγόνι 4 του χιτάρ
ένα δαχτυλίδι ασημένιο απ’ το γιο σου,
ένα ροζ βραχιολάκι από την Άια,
ένα βιβλίο απ’ τον Ισμαήλ,
μια ζωγραφιά απ’ τη Σουσντάρ,
ένα ποίημα απ’ τον Μάζεντ,
ριζ μπεπ χαλίμπ απ’ τη Ρογουάν
Η ψυχή μου είναι γεμάτη δώρα, ήλιο, βροχή, αέρα.
Η ψυχή μου είναι ένας χαρταετός,
φτιαγμένος από τα απομεινάρια της σκηνής μου.
Ειδομένη- Μαης2016


  nasTa

Πέμπτη 6 Οκτωβρίου 2016

Τα μελοποιημένα του Καββαδία

Ο πόλεμος μαίνεται κι όπως η αρμύρα κατατρώει τα σκαριά των πλοίων, έτσι και η αγωνία του απρόσμενου γονατίζει το ηθικό των πληρωμάτων και γεμίζει το μυαλό με σκέψεις, όνειρα και εφιάλτες...... 
Νίκος Καββαδίας, Πούσι






Είναι γεγονός πως ο Νίκος Καββαδίας έχει στιγματίσει ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής δισκογραφίας. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του έχει μελοποιηθεί.

Η ποίηση του Νίκου Καββαδία ανήκει σε μια κατηγορία από μόνη της. Αυτός ο απίστευτος λυρισμός της ( κανένας Έλληνας ποιητής δεν ήταν τόσο λυρικός, εκτός ίσως από τον Τάσο Λειβαδίτη), αυτή η ''περίεργη'' ναυτική γλώσσα που χρησιμοποιούσε (μια γλώσσα που δε σε ενοχλεί ακόμη κι αν δεν την ερμηνεύεις εξ' ολοκλήρου σωστά), και κυρίως αυτή η μαγική ταξιδιωτική περιγραφή που κατακλύζει το έργο του είναι τα στοιχεία εκείνα που κάνουν την ποίησή του να ξεχωρίζει. Δεν πρέπει, βέβαια να ξεχνάμε κι άλλο ένα σπουδαίο στοιχείο, αυτό της περιγραφής των συναισθημάτων των ανθρώπων της θάλασσας ( η οποία γίνεται πολύ προσιτή στον αναγνώστη με το πλήθος των καθημερινών εικόνων τις οποίες χρησιμοποιεί ο Καββαδίας για να περιγράψει τους ανθρώπους αυτόυς).

Αρκετά, όμως, με τα θεωρητικά- φιλολογικά στοιχεία. Ώρα να περάσουμε στην πράξη (κι όπου ''πράξη'' βαλτε τη λέξη ''τραγούδι''). Ξεκινάμε, λοιπόν, τη ''βουτιά'' μας στη ''θάλασσα'' της ελληνικής δισκογρaφίας και πάμε να διασχίσουμε τις ''γραμμές των οριζόντων'' σταματώντας στα μουσικά ''λιμάνια'' του Νίκου Καββαδία.

Για να βρούμε το πρώτο μελοποιημένο ποίημα του Νίκου Καββαδία πρέπει να γυρίσουμε πολύ πίσω, στα 1975, όταν ο Γιάννης Σπανός κυκλοφορεί το δίσκο ''Ανθολογία Γ' '' . Πρόκειται για μια δουλειά που περιλαμβάνει δίαφορα μελοποιημένα ελληνικά ποιήματα. Ένα από αυτά ήταν και το Mal du depart ( ή αλλιώς '' Ιδανικός κι ανάξιος εραστής'') του Νίκου Καββαδία το οποίο ερμήνευσε ο Κώστας Καράλης (στο δίσκο αναγράφεται ως Κώστας Καραγιαννόπουλος).

Δυο χρόνια αργότερα, το 1977, η Μαρίζα Κωχ στο δίσκο της ''Μαρίζα Κωχ'' μελοποιεί 8 ποιήματα του Καββαδία (πρόκειται για τα: Φάτα Μοργκάνα, Πούσι, Αρμίδα, Μουσώνας, Σταυρός του Νότου, Θεσσαλονίκη ΙΙ, Νανούρισμα, Μαραμπού). Αυτό που ξεχώρισε και ακούγεται ως τις μέρες μας είναι φυσικά η ''Φάτα Μοργκάνα''...

Το 1979 είναι μια χρονιά-σταθμός για την ποίηση του Νίκου Καββαδία κι αυτό γιατί τότε κυκλοφόρησε ένας δίσκος ορόσημο για την ελληνική μουσική..ο ''Σταυρός του Νότου''. Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποίησε 11 ποιήματα του Καββαδία και χάρισε στην ελληνική μουσική σκηνή έναν από τους πιο σημαντικούς της δίσκους. Πρόκειται για το δίσκο με τις περισσότερες πωλήσεις (αφού πλέον ξεπέρασε και το ''Δρόμο'' των Πλέσσα - Παπαδόπουλου). Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι όταν ο Μικρούτσικος ζήτησε από τον Πατσιφά(έναν από τους μεγαλύτερους διευθυντές δισκογραφικών εταιριών) να κυκλοφορίσει το δίσκο, η απάντηση ήταν αρχικά αρνητικη και στην..πορεία εξελίχτηκε σε..χάρη, αφού -όπως ο ίδιος ο Μικρούτσικος ισχυρίζεται- ο Πατσιφάς ''έβγαλε'' το δίσκο γιατι αγαπούσε πολύ το Θάνο. Και οι κριτικές, όμως, της εποχής ήταν από απογοητευτικές μέχρι ειρωνικές...Παρ ' όλα ταύτα η ιστορία βάλθηκε να δικαιώσει το δίσκο..Τα ποιήματα που μελοποιήθηκαν ήταν τα Kuro Siwo, Θεσσαλονίκη, Σταυρός του Νότου, Ένα Μαχαίρι, Γυναίκα, Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί, Federico Garcia Lorca, Αρμίδα, Cambay's water, Εσμεράλδα, Πικρία. Ερμηνευτές του δίσκου ήταν ο Γιάννης Κούτρας, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και η Αιμιλία Σαρρή.

Μπαίνουμε στη δεκαετία του '80 και συγκεκριμένα το 1983, όταν ο συνθέτης Μιχάλης Τερζής κυκλοφορεί το δίσκο ''Τραγούδια της θάλασσας''. Από ένα δίσκο με τέτοιο τίτλο φαντάζεστε ότι θα μπορούσαν να απουσιάζουν τα ποιήματα του Καββαδία; Τρία από τα ποιήματά του, λοιπόν, ερμηνεύονται από τον Κώστα Καράλη (τα ποιήματα Πικρία, Αντινομία, Αριάδνη στη Νάξο).

Μια χρονιά αργότερα, το 1984, ο Λάκης Παπαδόπουλος (Λάκης με τα ψηλά ρεβερ) κυκλοφορεί το δίσκο ''Περίπου'' με ερμηνεύτρια την Αρλέτα . Στο δίσκο η Αρλέτα με την αισθαντικότατη φωνή της θα ερμηνεύσει 2 μελοποιημένα ποιήματα του Νικου Καββαδία, τα William George Allum και Black and white.

Στα 1986 κυκλοφορεί ένας μικρός δίσκος 45 στροφών από το Θάνο Μικρούτσικο στον οποίο περιλαμβάνονται μόνο 2 τραγούδια. Ερμηνευτής είναι ο Κώστας Θωμαιδης και ο δίσκος φέρει τον εκτενέστατο τίτλο '' Ο Κώστας Θωμαίδης σε δυο τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου''. Στο δίσκο, λοιπόν, αυτόν το ένα από τα δυο τραγούδια είναι το ποίημα του Νίκου Καββαδία ''Καραντί'' ( το δευτερο τραγούδι λεγόταν ''Σιωπή'' και ήταν σε στίχους Ανδρέα Μικρούτσικου). Ας ακούσουμε, λοιπόν, τον Κώστα Θωμαίδη στην πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού το οποίο η αλήθεια είναι πως εγινε ευρύτερα γνωστό από την επανεκτέλεσή του από το Γιωργο Νταλάρα μερικά χρόνια μετά..

Την ίδια χρονιά η ποίηση του Νίκου Καββαδία θα βρει την πιο ''περίεργη'' κατά πολλούς μελοποίησή της από το συγκρότημα ''Ξέμπαρκοι''. Οι Ξέμπαρκοι (κατά κόσμον Νότης Χασάπης και Ηλίας Αριώτης) κυκλοφορούν το δίσκο '' Νίκος Καββαδίας, S/S IONION 1934'' και μελοποιούν τα ποιήματα Ένας Δόκιμος Στη Γέφυρα Εν Ώρα Κινδύνου, Αντινομία, Οι Γάτες Των Φορτηγών, Πούσι, Οι Προσευχές Των Ναυτικών, Γράμμα ενός αρρώστου, Θεσσαλονίκη ΙΙ, Καραντί, William George Allum, Bord de l ' Aspasia, Yara-Yara. Στο δίσκο συμμετέχει ερμηνεύοντας το ''Γράμμα ενός αρρωστου'' η Δήμητρα Γαλάνη.

Το 1987 ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας κυκλοφορούν το δεύτερο προσωπικό τους δίσκο με τίτλο ''Όταν σου λέω πορτοκάλι να βγαίνεις'' στον οποίο θα συμπεριλάβουν μελοποιημένο και το ποίημα του Νίκου Καββαδία '' Η Μαιμού του Ινδικού Λιμανιού''.

Το 1989 ο Δημήτρης Ζερβουδάκης μελοποιεί το ποίημα ''Γράμμα σ' έναν ποιητή'' (ο ακριβής ωστόσο τίτλος του ποιήματος είναι '' Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ''. Ένα τραγούδι που έχει παρει επάξια τον τίτλο του ''διαχρονικού''.

Την ίδια χρονιά μια ''παλιά γνώριμη'' από τις μελοποιήσεις ποιημάτων του Καββαδία,η Μαρίζα Κωχ, επανέρχεται με το δίσκο ''Εθνική Οδός'' και μελοποιεί το ποίημα ''Στεριανή Ζάλη''.

Αφήνουμε τη δεκαετία του '80 και μπαίνουμε σ' αυτή του '90. Στην αρχή της δεκαετίας, συγκεκριμένα το 1991, βρίσκουμε το Θάνο Μικρούτσικο να ξανακυκλοφορεί Καββαδία στο δίσκο '' Γραμμές των οριζόντων''. Ο δίσκος περιλαμβάνει 17 ποιήματα από τα οποία τα 11 είναι επανεκτελέσεις από το δίσκο ''Σταυρός του Νότου''. Τα ποιήματα που μελοποιήθηκαν είναι τα Καραντί, Θεσσαλονίκη, Ένας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί, Εσμεράλδα, οι Εφτά Νάνοι στο s/s cyrenia, Λύχνος του Αλαδδίνου, Abord de l' Aspasia, Federico Garcia Lorca, Αρμίδα, Γυναίκα, William George Allum, Ο πιλότος Νάγκελ, Σταυρός του Νότου, Cambay's water, Πικρία, Kuro Siwo, Ένα μαχαίρι. Ερμηνευτές του δίσκου ήταν ο Γιώργος Νταλάρας, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, οι Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας και ο ίδιος ο Θάνος Μικρούτσικος.

Περίπου στα μέσα της δεκαετίας, το 1996, κυκλοφορεί ο δίσκος ''Νέα Γη'' από το μουσικοσυνθέτη Michael Montanaro , o oποίος περιλαμβάνει διάφορα μελοποιημένα ποιήματα. Ένα από αυτά είναι και το ποίημα του Νικου Καββαδία ''Πικρία'' το οποίο ερμηνεύει η Νένα Βενετσάνου.

Το 2004 βρίσκουμε το Βασίλη Λέκκα να ερμηνεύει δύο ποιήματα του Νικου Καββαδία μελοποιημένα από το συνθέτη Χάρη Παπαδόπουλο. 'Ηταν τα ποιήματα ''Guevara'' και ''Μικρή χορεύτρια''.

Ήρθε η ώρα να κάνω μια μικρή παρασπονδία στη μεχρι τώρα πορεία του άρθρου. Μέχρι τώρα δεν έχω αναφερθει σε live εκτελέσεις και δίσκους από ζωντανές ηχογραφήσεις κι αυτό γιατί το άρθρο θα τελείωνε σε...μερικές δεκαετίες. Δεν μπορώ, όμως, να αφήσω έξω την ηχογράφηση των συναυλιών του Θάνου Μικρούτσικου στο από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 2005. Ο δίσκος κυκλοφόρησε με τον τίτλο ''Σταυρος του Νότου/ Γραμμες των οριζόντων, ζωντανη ηχογράφηση από το Μεγαρο Μουσικής Αθηνών''. Ερμηνευτές των τραγουδιών ήταν ο Γιάννης Κούτρας, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Χρήστος Θηβαίος και ο Γιάννης Κότσιρας (οι δυο τελευταίοι ερμηνεύουν Καββαδία για πρώτη φορά). Την παρασπονδία αυτή την κάνω μόνο και μόνο για ένα λόγο. Γιατί σ'αυτές τις εμφανίσεις ακούστηκε για πρώτη φορά μελοποιημένο το ποίημα ''Μαρέα''. Ερμηνευτές του ήταν ο Γιάννης Κούτρας και ο Χρήστος Θηβαίος.

Το τελευταίο μουσικο ''λιμάνι'' του άρθρου έρχεται από κάποιους...κολυμβητές! Τους ''Χειμερινούς Κολυμβητές'' οι οποίοι το 2007 μελοποιούν και ερμηνεύουν το ποίημα ''Παραλληλισμοί''...

Και με το τελευταίο αυτό ''λιμάνι'' ήρθε η ώρα να...ξαναβγούμε στη στεριά. Ο Νίκος Καββαδίας άφησε ανεξίτηλα σημάδια όχι μόνο στο χώρο της ποίησης αλλά και της μουσικής. Το έργο του παραμένει διαχρονικό και θα συντροφεύει για πάντα γενιές και γενιές Ελλήνων.

Ο ''Κόλλιας''(όπως τον έλεγαν) ''έφυγε'' στις 10 Φεβρουαρίου 1975 χωρίς να προλάβει είναι η αλήθεια να ακούσει ούτε ένα ποίημά του μελοποιημένο. Πέθανε στην κλινική ''Αγιοι Απόστολοι'' στην Αθήνα με ένα παράπονο...το ότι αυτός ο ταξιδευτής, ο ονειροπόλος, ο εραστής της θάλασσας, ο Νίκος Καββαδίας που το μόνο που ήθελε ήταν να πεθάνει πάνω στο καράβι και να θαφτέι μέσα στη θάλασσα (όπως έκαναν οι ναυτικοί εκείνης της εποχής), πέθανε σε ένα νοσοκομείο έχοντας..'' ...ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες...''

Πηγή: Ανδρέας Καλύβας, Τα μελοποιημένα ποιήματα του Καββαδία, αναρτημένο στο http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=3669

ΥΓ. Σχόλιο από Che

Πολύ καλή δουλειά αλλά υπάρχουν και λάθη (ή τέλος πάντων χρήζει περαιτέρω έρευνας). Σύμφωνα με το προσωπικό μου αρχείο η πρώτη δισκογραφημένη μελοποίηση του Νίκου Καββαδία είναι το 1971 από τον Πάνο Σαββόπουλο στο δίσκο «Επεισόδιο» που κυκλοφόρησε από την Polydor (Universal). Το ποίημα που μελοποιήθηκε ήταν η «Αρμίδα» (με τίτλο στο δίσκο «Το Πειρατικό») φυσικά λογοκριμένο από τη χούντα. Στο τραγούδι αναφέρεται ότι «το πειρατικό είναι φορτωμένο με κρασί» και όχι με «χασίς» όπως στο πρωτότυπο και αργότερα ακούγεται ότι «το φορτίο θα το έχουμε κοπανήσει» και όχι «καπνίσει». Το σημαντικό είναι ότι πρόκειται για την πρώτη (έστω και λογοκριμένη) ηχογράφηση με μελοποίηση Καββαδία που δισκογραφήθηκε ενώ ο ποιητής ήταν εν ζωή. Δεν είναι γνωστό αν ο ποιητής είχε ακούσει το τραγούδι. Το ποίημα ανήκει στην ποιητική συλλογή «Πούσι» και είναι αφιερωμένο στον Κώστα Βάρναλη.

Το ίδιο τραγούδι ερμήνευσε ο Νίκος Πιπινέλης σε ρυθμό σάλσα και το 2004 οι Apurimac. Στις εμφανίσεις του Θανάση Μικρούτσικου και του Βασίλη Παπακωνσταντίνου στην Αποθήκη του Μύλου της Θεσσαλονίκης, το 1999-2000, το πρόγραμμα ξεκινούσε μ' αυτό το κομμάτι και το τραγουδούσαν όλοι όσοι βρίσκονταν επί σκηνής, με τροποποιημένο για τις θεσσαλονικιώτικες παραστάσεις, το τελευταίο τετράστιχο: "Το πειρατικό απ’ την Αποθήκη / είναι φορτωμένο μουσική / και σαλπάρει απ’ τη Σαλονίκη".

Επίσης το 1967 κυκλοφόρησε ο πρώτος δίσκος (επτάιντσο βινίλιο) που ασχολήθηκε με την ποίηση του Καββαδία. Δεν πρόκειται ακριβώς για μελοποιήσεις ποιημάτων, αλλά για απαγγελία με τη συνοδεία μουσικής. Εκεί ακούγεται, μεταξύ άλλων, το «Ένα Μαχαίρι». Η κατάθεση αυτή ήταν από τους Άκη Λυμούρη (καλλιτεχνικός διευθυντής τότε της RCA) και Νότη Περγιάλη και κυκλοφόρησε από το label Rodstrof ή Στροφές, ιδιοκτησίας Κ. και Μ. Ροδιάδου. Το "Ένα Μαχαίρι" κυκλοφόρησε και η Άλκηστις Πρωτοψάλτη σε live ηχογράφηση (Τα Παραμύθια Μιας Φωνής, Heaven, 2003). Μία συγκλονιστική ερμηνεία του τραγουδιού περιλαμβάνεται στο δίσκο της Ορχήστρας Των Χρωμάτων «Τραγούδια Του Αιγαίου» (2008) με ερμηνευτή τον Βασίλη Γισδάκη. Ακούγεται σαν να έχει μελετήσει πολύ την αντίστοιχη αρχική εκτέλεση του Βασίλη Παπακωνσταντίνου κι έπειτα να τράβηξε ένα μεγάλο χι και να τη διέγραψε, καταθέτοντας μιαν ολότελα δική του ερμηνευτική άποψη.

Στον ίδιο δίσκο περιλαμβάνεται και η "Φάτα Μοργκάνα" με ερμηνεύτρια τη Σαβίνα Γιαννάτου. Το ίδιο τραγούδι κυκλοφόρησε και ο Μάριος Φραγκούλης σε live ηχογράφηση (Φεγγάρι Ερωτευμένο, Sony 1999).

Όσον αφορά το "Καραντί", ακούστηκε από τη φωνή της Milva με τίτλο «La Lettera» (Volpe d’amore, EMI 1994), ενώ στο δίσκο «Για Φωνή και Ορχήστρα» (2007), ο Θάνος Μικρούτσικος επιχείρησε την εκ νέου ορχηστρική προσέγγιση του τραγουδιού. Για το σκοπό αυτό επιστράτευσε την τραγουδίστρια Ρίτα Αντωνοπούλου, τα έγχορδα της Καμεράτας και τα πνευστά του Θύμιου Παπαδόπουλου, παίζοντας πιάνο ο ίδιος. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από τη Legend το 2007. Το ποίημα ανήκει στην ποιητική συλλογή «Πούσι».