Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2023
Όταν οι Θεοί Βάζουν το Χέρι τους! | Οδύσσεια: Ραψωδία α | Το Επικό Podca...
Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 2023
Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου 2023
Η αξία της ελληνικής γλώσσας
Ὅταν κάποτε φύγω ἀπὸ τοῦτο τὸ φῶς
θὰ ἑλιχθῶ πρὸς τὰ πάνω
ὅπως ἕνα ρυακάκι ποὺ μουρμουρίζει.
Κι ἂν τυχὸν κάπου ἀνάμεσα
στοὺς γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω ἀγγέλους,
θὰ τοὺς μιλήσω ἑλληνικά,
ἐπειδὴ δὲν ξέρουνε γλῶσσες.
Μιλᾶνε μεταξὺ τους μὲ μουσική.
χρονογραμμή : Δημιουργικές δραστηριότητες –Ηλεκτρονικά παιχνίδια...
χρονογραμμή : Οδύσσεια, Βασικές έννοιες Σταυρόλεξο
Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου 2023
Μετάξι και Πορφύρα: Ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο του υφάσματος
https://www.lifo.gr/culture/vivlio
Αργυρώ Μποζώνη/metaxi-kai-porfyra-ena-synarpastiko-taxidi-ston-kosmo-toy-yfasmatos
Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου 2023
Ελληνικά, μια άρτια δομημένη γλώσσα, την οποία οι σημερινοί Έλληνες υποβαθμίζουμε
Από το Ελληνικό Αρχείο
Συντάκτης: (Δημήτριος Καραπιστόλης, Dimitrios Karapistolis)
Η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις
είναι από την Ελληνική γλώσσα..
(Bιβλίο Γκίνες)
Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής
και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ' αυτήν
δεν υπάρχουν όρια.
(Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)
Η Ελληνική και η Κινέζικη είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα
παρουσία από τους ίδιους λαούς και στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000
έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από
τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική.
(Francisco Adrados, γλωσσολόγος).
Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς
απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο.
Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από το βίο, την αγάπη από τον
έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το
ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.
Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς
πώς να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε
ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν
έχουμε δει ή γράψει.
Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις
Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι»
όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το
«πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ,
ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε.
Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί
«συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει
δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει
κρυφτεί). Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η,
ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά
αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια
έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας.
Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην
ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας
λέξης. Και αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την
καθημερινή μας νεοελληνική γλώσσα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο,
είναι η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών.
Είναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα να μιλάς και ταυτόχρονα να
συνειδητοποιείς τι ακριβώς λές, ενώ μιλάς και εκστομίζεις την κάθε
λέξη ταυτόχρονα να σκέφτεσαι την σημασία της.
Είναι πραγματικά μεγάλο κρίμα να διδάσκονται τα Αρχαία με τέτοιο
φρικτό τρόπο στο σχολείο ώστε να σε κάνουν να αντιπαθείς κάτι το τόσο
όμορφο και συναρπαστικό.
Στη γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την
έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς
αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά
από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να
συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και
από την στιγμή που το συμφωνήσουμε να ισχύει. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο
είναι αδύνατον. Γι' αυτό το λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν
«εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες.
Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε
παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει «Η
θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη
πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη
αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο».
Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων
επίσκεψις». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη
(άρα=γή + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ
σημαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι.
Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή +
θέω=τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι
κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που
σημαίνει στέκομαι).
Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη
περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο
τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για τη σκέψη.
Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που
σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά-σιγά
μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» - ελαττώνει ως ανθρώπους
- και μας φθίνει μέχρι και την υγεία μας. Και, βέβαια, όταν
αναφερόμαστε σε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει, πως το
λέμε; Μα, φυσικά, «άφθονο».
Έχουμε τη λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να
είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το
φρούτο όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο και ωραία γυναίκα δεν είναι
κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το
καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτή την
περίπτωση, δεν μπορούμε να το απολαύσουμε.
Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα»
διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου
αγαπά . Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη
δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία!!!
Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν
βλέπουμε (σε αρχική φάση οι Θεοί) ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η
ψυχή μας ευχαριστείται, αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η
αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι
είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα, για να
συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η
ψυχή μας αγάλλεται και γιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι
ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία.
Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας
λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα
μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο.
Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη
Λατινική λέξη για το άγαλμα (που μόνο Λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι
ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε,
και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια
διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα
Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα
ακίνητο πράγμα.
Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου.
Όπως λέει και ο Geo rge Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα
σημαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει
την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας
συνεχώς λέξεις.
«Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση», έγραφε ο Μιχάι
Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων.
Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά
πολιτισμού. Το να μπορείς να μιλάς σωστά σημαίνει ότι ήδη είσαι σε
θέση να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να
παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.
Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν
είναι τυχαία αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ.
Όπως γράφει και ο μεγάλος ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος :
«Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα
ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους
διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν
ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε Μεταξύ τους με μουσική».
Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης μας περιγράφει την
κάτωθι εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα: «Άκουγα αυτούς τους
ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά
και ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα - μητέρα των
εννοιών μας - μου απεκάλυπτε ένα άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια
γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους
της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα, όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ ότι
ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήσαν αυτοί που με
είχαν αναστήσει».
Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης, είχε
πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη
της συμπαντικής.
Αλλά και ο Γίββων μίλησε για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που
δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των
αισθήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν
ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του
αλφαβήτου.
«Οι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους
κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ' εξοχήν μουσική,
όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και
υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες», όπως σημειώνει η
φιλόλογος και συγγραφεύς Α. Τζιροπούλου-Ευσταθίου.
Είναι γνωστό εξάλλου πως όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώμη
Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να θαυμάσουν, ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν
Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ώς αηδόνες».
Δυστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής, η μουσικότητα αυτή
(την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε, προφανώς στα
μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Να τονίσουμε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας, του οποίους συχνά
κοροϊδεύουμε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική
προφορά από ό,τι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως.
Η Ελληνική γλώσσα επιβλήθηκε αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην
μουσικότητά της.
Όπως γράφει και ο Ρωμαίος Οράτιος «Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη
με μία γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα».
Ομηρική Γλώσσα
AFTER = Από το ομηρικό αυτάρ= μετά. Ο Όμηρος λέει: “θα σας
διηγηθώ τι έγινε αυτάρ”.
AMEN = λατινικά: amen. Το γνωστό αμήν προέρχεται από το αρχαιότατο ή μήν =
αληθώς, (Ιλιάδα Ομήρου β291-301), ημέν. Η εξέλιξη του ημέν είναι το σημερινό
αμέ!
BANK = λατινικά pango από το παγιώ, πήγνυμι. Οι τράπεζες πήραν την ονομασία
τους από τα πρώτα ‘τραπέζια’ (πάγκους) της αγοράς…
BAR = λατινικά: barra από το μάρα = εργαλείο σιδηρουργού.
BOSS = από το πόσσις = ο αφέντης του σπιτιού.
BRAVO = λατινικό, από το βραβείο.
BROTHER = λατινικά frater από το φράτωρ.
CARE = από το καρέζω.
COLONIE από το κολώνεια = αποικιακή πόλη.
DAY = Οι Κρητικοί έλεγαν την ημέρα ‘δία’. Και: ευδιάθετος = είναι σε καλή μέρα.
DISASTER = από το δυσοίωνος + αστήρ
DOLLAR = από το τάλλαρον = καλάθι που χρησίμευε ως μονάδα μέτρησης στις
ανταλλαγές. π.χ. «δώσε μου 5 τάλλαρα σιτάρι». Παράγωγο είναι το τάλληρο, αλλά
και το τελλάρo!
DOUBLE = από το διπλούς – διπλός.
EXIST = λατινικά ex+sisto από το έξ+ίστημι= εξέχω, προέχω.
EXIT = από το έξιτε = εξέλθετε
EYES = από το φάεα = μάτια.
FATHER = από το πάτερ (πατήρ).
FLOWER = λατινικά flos από το φλόος.
FRAPPER = από το φραγκικό hrappan που προέρχεται από το (F)ραπίζω = κτυπώ (F=
δίγαμμα).
GLAMO UR = λατινικό gramo ur από το γραμμάριο. Οι μάγοι παρασκεύαζαν τις
συνταγές τους με συστατικά μετρημένα σε γραμμάρια και επειδή η όλη διαδικασία
ήταν γοητευτική και με κύρος, το gramo ur -glamou r , πήρε την σημερινή έννοια.
HEART, CORE = από το κέαρ = καρδιά.
HUMOR = από το χυμόρ = χυμός (Στην ευβοϊκή διάλεκτο, όπως αναφέρεται και στον
Κρατύλο του Πλάτωνος, το τελικό ‘ς’ προφέρεται ως ‘ρ’. Π.χ. σκληρότηρ αντί
σκληρότης).
I = από το εγώ ή ίω, όπως είναι στην βοιωτική διάλεκτο.
ILLUSION = από το λίζει = παίζει.
ΙS = από το είς.
KARAT = εκ του κεράτιον, (μικρό κέρας για τη στάθμιση βάρους).
KISS ME = εκ του κύσον με = φίλησέ με ( …;είπε ο Οδυσσέας στην Πηνελόπη).
LORD = εκ του λάρς. Οι Πελασγικές Ακροπόλεις ονομάζονταν Λάρισσες και ο
διοικητής τους λάρς ή λαέρτης. Όπως: Λαέρτης – πατέρας του Οδυσσέα).
LOVE = λατινικό: love από το ‘λάFω’. Το δίγαμμα (F) γίνεται ‘αυ’ και ‘λάF ω ‘
σημαίνει “θέλω πολύ”.
MARMELADE = λατινικά melimelum από το μελίμηλον = κυδώνι.
MATRIX = από το μήτρα.
MATURITY = λατινικά: maturus από το μαδαρός= υγρός.
MAXIMUM = λατινικά: maximum από το μέγιστος.
MAYONNAISE = από την πόλη Mayon, που πήρε το όνομά της από το Μάχων = ελληνικό
όνομα και αδελφός του Αννίβα.
ME = από το με.
MEDICINE = λατινικά :medeor από το μέδομαι, μήδομαι = σκέπτομαι, πράττω
επιδέξια. Και μέδω = φροντίζω, μεδέων = προστάτης.
MENACE = από το μήνις.
MENTOR = από το μέντωρ.
MINE = από το Μινώαι (= λιμάνια του Μίνωα, όπου γινόταν εμπόριο μεταλλευμάτων.
«Κρητών λιμένες, Μίνωαι καλούμεναι». (Διοδ.Σικελ.Ε’84,2).
MINOR = λατινικά: minor από το μινύς = μικρός. Στα επίσημα γεύματα είχαν το
μινύθες γραμμάτιον, ένα μικρό κείμενο στο οποίο αναγραφόταν τι περιελάμβανε το
γεύμα. Παράγωγο το …; menu!
MODEL = από το μήδος= σχέδιο (η ίδια ρίζα με τη μόδα (= moda ).
MOKE = από το μώκος = αυτός που χλευάζει.
MONEY = λατινικό: moneta από το μονία = μόνη επωνυμία της Θεάς Ήρας: Ηραμονία.
Στο προαύλιο του ναού της Θεάς στη Ρώμη ήταν το νομισματοκοπείο και τα
νομίσματα έφεραν την παράστασή της, (monetae).
MOTHER = από το μάτηρ, μήτηρ.
MOVE = από το ομηρικό αμείβου = κουνήσου!
MOW = από το αμάω = θερίζω.
NIGHT = από το νύχτα.
NO = λατινικό: non, ne εκ του εκ του νη: αρνητικό μόριο (“νέ τρώει, νέ πίνει”),
ή ( νηπενθής = απενθής, νηνεμία = έλλειψη ανέμου.
PAUSE = από το παύση.
RESISTANCE = από το ρά + ίστημι.
RESTAURANT = από το ρά + ίσταμαι = έφαγα και στηλώθηκα.
RESTORATION = λατινικά restauro από το ρά+ίστημι, όπου το ρά δείχνει συνάρτηση,
ακολουθία, π.χ. ρά-θυμος, και ίστημι = στήνομαι.
SERPENT = λατινικά serpo από το έρπω (ερπετό). H δασεία (‘) προφέρεται ως σ =
σερπετό.
SEX = από το έξις. Η λέξη δασύνεται και η δασεία μετατρέπεται σε σίγμα και = s
+ έξις.
SIMPLE = από το απλούς (η λέξη δασύνεται).
SPACE = από το σπίζω = εκτείνω διαρκώς.
SPONSOR από το σπένδω = προσφέρω ( σπονδή).
TRANSFER από το τρύω (διαπερνώ) + φέρω. Transatlantic = διαπερνώ τον Ατλαντικό.
TURBO = από το τύρβη = κυκλική ταραχώδης κίνηση.
YES = από το γέ = βεβαίως.
WATER = από το Ύδωρ (νερό), με το δ να μετατρέπεται σε τ.
Eργασία βασισμένη σε Μελέτη της ομογενούς καθηγήτριας Αναστασίας Γονέου
Χαρείτε τη συνέχεια της γλώσσας μας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΑΝ ΝΑ ΔΙΔΑΧΤΟΥΝ
ΚΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ......
«Από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα, μιλούμε,
ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα».Γιώργος Σεφέρης
Ποια Ελληνική λέξη
είναι αρχαία και ποια νέα; Γιατί μια Ομηρική λέξη μας φαίνεται δύσκολη και
ακαταλαβίστικη;
Οι Έλληνες σήμερα
ασχέτως μορφώσεως μιλάμε ομηρικά, αλλά δεν το ξέρομε επειδή αγνοούμε την έννοια
των λέξεων που χρησιμοποιούμε.
Για του λόγου το
αληθές θα αναφέρομε μερικά παραδείγματα για να δούμε ότι η Ομηρική γλώσσα όχι
μόνο δεν είναι νεκρή, αλλά είναι ολοζώντανη.
Αυδή είναι η φωνή. Σήμερα χρησιμοποιούμε το επίθετο
άναυδος.
Αλέξω στην εποχή του Ομήρου σημαίνει εμποδίζω,
αποτρέπω. Τώρα χρησιμοποιούμε τις λέξεις αλεξίπτωτο, αλεξίσφαιρο, αλεξικέραυνο
αλεξήλιο Αλέξανδρος (αυτός που αποκρούει τους άνδρες) κ.τ.λ.
Με το επίρρημα τήλε στον Όμηρο εννοούσαν
μακριά, εμείς χρησιμοποιούμε τις λέξεις τηλέφωνο, τηλεόραση, τηλεπικοινωνία,
τηλεβόλο, τηλεπάθεια κ.τ.λ.
Λάας ή λας έλεγαν την πέτρα. Εμείς λέμε λατομείο,
λαξεύω.
Πέδον στον Όμηρο σημαίνει έδαφος, τώρα λέμε
στρατόπεδο, πεδινός.
Το κρεβάτι λέγεται λέχος, εμείς αποκαλούμε λεχώνα τη
γυναίκα που μόλις γέννησε και μένει στο κρεβάτι.
Πόρο έλεγαν τη διάβαση, το πέρασμα, σήμερα
χρησιμοποιούμε τη λέξη πορεία. Επίσης αποκαλούμε εύπορο κάποιον που έχει
χρήματα, γιατί έχει εύκολες διαβάσεις, μπορεί δηλαδή να περάσει όπου θέλει, και
άπορο αυτόν που δεν έχει πόρους, το φτωχό.
Φρην είναι η λογική. Από αυτή τη λέξη προέρχονται το
φρενοκομείο, ο φρενοβλαβής, ο εξωφρενικός, ο άφρων κ.τ.λ.
Δόρπος, λεγόταν το δείπνο, σήμερα η λέξη είναι επιδόρπιο.
Λώπος είναι στον Όμηρο το ένδυμα. Τώρα αυτόν που μας
έκλεψε (μας έγδυσε το σπίτι) το λέμε λωποδύτη.
Ύλη ονόμαζαν ένα τόπο με δένδρα, εμείς λέμε
υλοτόμος.
Άρουρα ήταν το χωράφι, όλοι ξέρουμε τον αρουραίο.
Τον θυμό τον αποκαλούσαν χόλο. Από τη λέξη αυτή πήρε
το όνομα της η χολή, με την έννοια της πίκρας. Λέμε επίσης αυτός είναι
χολωμένος.
Νόστος σημαίνει επιστροφή στην πατρίδα. Η λέξη
παρέμεινε ως παλινόστηση, ή νοσταλγία.
Άλγος στον Όμηρο είναι ο σωματικός πόνος, από αυτό
προέρχεται το αναλγητικό.
Το βάρος το αποκαλούσαν άχθος, σήμερα λέμε
αχθοφόρος.
Ο ρύπος, δηλαδή η ακαθαρσία, εξακολουθεί και λέγεται
έτσι - ρύπανση.
Από τη λέξη αιδώς (ντροπή) προήλθε ο αναιδής.
Πέδη, σημαίνει δέσιμο και
τώρα λέμε πέδιλο. Επίσης χρησιμοποιούμε τη λέξη χειροπέδες.
Από το φάος, το φως προέρχεται η φράση φαεινές
ιδέες.
Άγχω, σημαίνει σφίγγω το λαιμό, σήμερα λέμε αγχόνη.
Επίσης άγχος είναι η αγωνία από κάποιο σφίξιμο, ή από πίεση.
Βρύχια στον Όμηρο είναι τα βαθιά νερά, εξ ου και τo
υποβρύχιο.
Φερνή έλεγαν την προίκα. Από εκεί επικράτησε την
καλά προικισμένη να τη λέμε «πολύφερνη νύφη».
Το γεύμα στο οποίο ο κάθε παρευρισκόμενος έφερνε μαζί του
το φαγητό του λεγόταν έρανος. Η λέξη παρέμεινε, με τη διαφορά ότι σήμερα
δεν συνεισφέρουμε φαγητό, αλλά χρήματα.
Υπάρχουν λέξεις, από τα χρόνια του Ομήρου, που ενώ η
πρώτη τους μορφή μεταβλήθηκε - η χειρ έγινε χέρι,
το ύδωρ νερό, η ναυς έγινε πλοίο, στη σύνθεση διατηρήθηκε η
πρώτη μορφή της λέξεως.
Από τη λέξη χειρ
έχομε: χειρουργός, χειριστής, χειροτονία, χειραφέτηση, χειρονομία, χειροδικώ
κ.τ.λ.
Από το ύδωρ
έχομε τις λέξεις: ύδρευση υδραγωγείο, υδραυλικός, υδροφόρος, υδρογόνο, υδροκέφαλος,
αφυδάτωση, ενυδρείο, κ.τ.λ.
Από τη λέξη ναυς
έχομε: ναυπηγός, ναύαρχος, ναυμαχία, ναυτικός, ναυαγός, ναυτιλία, ναύσταθμος,
ναυτοδικείο, ναυαγοσώστης, ναυτία, κ.τ.λ.
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα παραδείγματα προκύπτει ότι:
Δεν
υπάρχουν αρχαίες και νέες Ελληνικές λέξεις, αλλά μόνο Ελληνικές.
Η Ελληνική
γλώσσα είναι ενιαία και ουσιαστικά αδιαίρετη χρονικά.
Από την
εποχή του Ομήρου μέχρι σήμερα προστέθηκαν στην Ελληνική γλώσσα μόνο ελάχιστες
λέξεις. (Αντίθετα, δημιουργήθηκε μεγάλος αριθμός από σύνθετες λέξεις, τα
συστατικά των οποίων συνιστούν πρωτότυπες ή παράγωγες λέξεις της αρχαίας
ελληνικής).
Η γνώση
της ετυμολογίας και των εννοιών των λέξεων θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι
μιλάμε τη γλώσσα της ομηρικής ποίησης, μια γλώσσα που, σημειωτέον, δεν
ανακάλυψε ο Όμηρος αλλά προϋπήρχε χιλιετηρίδες πριν από αυτόν.
Φίλοι
μου, προσθέστε και εσείς τις δικές σας γνώσεις που σχετικά με
το υπό πραγμάτευση θέμα.
Η
γνώση των εννοιών των λέξεων συμβάλλει στην καλύτερη μεταξύ μας επικοινωνία.
Πηγές: Απολλώνιου Σοφιστού Λεξικόν
κατά στοιχείον Ιλιάδος και Οδύσσειας Εκδόσεις Ηλιοδρόμιο.
Θέμα: IT'S ALL GREEK TO ME
Η άγνωστη γλώσσα μας: Τι σημαίνει α-μπε-μπα-μπλομ ;;;
Η διαχρονικότητα της Ελληνικής γλώσσας είναι αδιαμφισβήτητη
και αυταπόδεικτη!
Μεταξύ των πολλών παραδειγμάτων, ένα ενδιαφέρον:
Μικροί είχαμε παίξει το γνωστό παιδικό παιχνίδι κατά το
οποίο δύο ομάδες αντιπαρατιθέμενες, εναλλάξ να εφορμούν η μία επί της άλλης ψελλίζοντας
ακαταλαβίστικα λόγια, που όλοι νομίζαμε αποκυήματα παιδικής φαντασίας και
κουταμάρας (μετέπειτα πήρε την μορφή: «έλα να τα βγάλουμε»)
«Ά μπε, μπα μπλόν, του κείθε μπλόν, ά μπε μπα μπλόν του
κείθε μπλόν, μπλήν-μπλόν»
Τι σημαίνουν αυτά; Μα, τι άλλο, ακαταλαβίστικες παιδικές
κουταμάρες, θα πει κάποιος.Όμως δεν είναι έτσι.
Ατυχώς, η Ελληνική, δέχθηκε πλείστες προσβολές από
εξελληνισμένους βαρβάρους, Σλάβους, Τουρκόφωνους, Λατίνους κ.ά.., που δεν
κατανοούσαν την ελληνική -ούτε κάν είχαν την φωνητική ανατομία που θα τους
επέτρεπε σωστές εκφωνήσεις φωνηέντων - εμιμούντο τις φράσεις, παραφράζοντάς την συχνότατα, και
έτσι διεστραμμένα και παραμορφωμένα, έφθασαν μέχρι των ημερών μας, ώστε πλέον
να μη αναγνωρίζονται.Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εισήχθησαν εις την Ελληνική, όροι,
λέξεις και φράσεις, ως μέσα από παραμορφωτικό κάτοπτρο είδωλα, καθιστάμενα
αγνώριστα στον απλό κόσμο.Ας επανέλθουμε στο πιο πάνω.
Η όλη στιχομυθία, προήρχετο από παιδικό παιχνίδι που έπαιζαν
οι Αθηναίοι Παίδες, και ταυτόχρονα εγυμνάζοντο στα μετέπειτα αληθινά πολεμικά
παιχνίδια.
Πράγμα απολύτως φυσικό, αφού πάντοτε ο Αθηναίος Πολίτης
ετύγχανε και Οπλίτης! (βλέπετε παίζοντας και με τα γράμματα, προκύπτουν
συνδεόμενες έννοιες: Πολίτης
- Οπλίτης)
Τι έλεγαν λοιπόν οι αντιπαρατιθέμενες παιδικές ομάδες, που
τόσο παραφράσθηκε από τους μεταγενέστερους??Ιδού η απόδοση:
«Απεμπολών, του κείθεν εμβολών !!!…» (επαλαμβανόμενα με ρυθμό, εναλλάξ
από την δήθεν
επιτιθέμενη ομάδα)
Τι σήμαιναν ταύτα; Μα, απλά ελληνικά ήταν!
«Σε απεμπολώ, σε αποθώ, σε σπρώχνω, πέραν (εκείθεν)
εμβολών σε (βλ. έμβολο) με το δόρυ μου, με το ακόντιό μου!!!
…. και εις άλλα με υγεία !!!