Πέμπτη 30 Μαρτίου 2023
Σάββατο 25 Μαρτίου 2023
Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023
Τρίτη 7 Μαρτίου 2023
Σάββατο 4 Μαρτίου 2023
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης "Το μοιρολόγι της φώκιας"
Το διήγημα πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Πατρίς” το 1908 και περιλαμβάνεται στην συλλoγή“Πασχάλινα διηγήματα” που εκδόθηκε στην Αθήνα από τον εκδοτικό οίκο “Φέξη” το 1912.Το διήγημα αυτό του Παπαδιαμάντη,που θεωρείται από τα καλύτερά του και ξεχωρίζει μέσα στην παγκόσμια λογοτεχνία, μας δίνει τον ιδεολογικό κόσμο του δημιουργού του.
Ο ΜΥΘΟΣ
Η γρια-Λούκαινα, μια πτωχή χαροκαμένη πολύπαθη γυναίκα, κατεβαίνει στη θάλασσα για να πλύνει τα ρούχα στο αλμυρό νερό και να τα ξεβγάλει στο ποταμάκι που κυλάει εκεί κοντά. Περνώντας από το νεκροταφείο που βρίσκεται στο δρόμο της μοιρολογάει τα πεθαμένα παιδιά και τον άντρα της. Είναι απόγευμα, κατά το ηλιοβασίλεμα και σε μια πλαγιά εκεί δίπλα ένας νεαρός βοσκός αρχίζει να παίζει με τη φλογέρα του "φαιδρόν ποιμενικόν άσμα". Η μικρή εγγονή της Λούκαινας, η Ακριβούλα, ξεφεύγει από την επιτήρηση της μητέρας της και πηγαίνει να βρεί τη γιαγιά της. Καθώς δεν γνωρίζει το μονοπάτι, την κατευθύνει ο ήχος της φλογέρας και κάθεται για λίγο να ακούσει το τργούδι του βοσκού, ο οποίος δεν την αντιλαμβάνεται. Η ώρα περνά και όταν αποφασίζει να φύγει έχει ήδη σουρουπώσει. Δεν καταφέρνει να βρει το μονοπάτι για να κατέβει στη θάλασσα και γλιστρώντας στην απότομη πλαγιά πέφτει στο νερό και πνίγεται. Κανείς δεν αντιλαμβάνεται το θάνατό της. Η γιαγιά της μάλιστα όταν ακούει τον παφλασμό νομίζει ότι είναι ο βοσκός που πετά πέτρες. Μόνο μια μικρή φώκια, πλησιάζει το άψυχο σώμα της μικρής και αρχίζει να το μοιρολογά.
Η ΓΡΙΑ ΛΟΥΚΑΙΝΑ
Η γριά Λούκαινα αποτελεί μία από τις χαρακτηριστικότερες γυναίκες του Παπαδιαμάντη. Στο διήγημα ο Παπαδιαμάντης μας δίνει τη γυναίκα του λαού, την Ελληνίδα, που αν και τη χτυπάει η μοίρα πέρα από κάθε όριο ανθρώπινης αντοχής βρίσκει τη δύναμη να παλέψει.Είναι ένα τραγικό πρόσωπο, που υποφέρει χωρίς να φταίει. Η παρουσία της λειτουργεί αντιθετικά σε σχέση με τον βοσκό που εκφράζει την χαρά και την ελπίδα.
Με την εικόνα της γριάς Λούκαινας δημιουργούνται μέσα μας ποικίλα συναισθήματα. Συμπάθεια, γιατί η Λούκαινα, παρά τα γεράματά της, τα βάσανα της και την φτώχεια της, υποχρεώνεται να προσφέρει ακόμα ενεργά στη ζωή ενώ θα μπορούσε να έχει γαλήνη και ηρεμία, αν η ζωή και η μοίρα δεν την είχαν χτυπήσει από παντού. Καθώς προχωράει η διήγηση, το συναίσθημα κορυφώνεται και από συμπάθεια μετατρέπεται σε οίκτο. Ο θάνατος των πέντε παιδιών της, του άντρα της και ο ξενιτεμός των δύο αγοριών της την αφήνουν σχεδόν μονάχη της και υποχρεωμένη να υπηρετεί, παρά τα γεράματα της, την κόρη της που της απέμεινε με τα έξι μικρά παιδιά της. Ακόμα μας δημιουργείται το συναίσθημα του φόβου με την περιγραφή του μακάβριου τοπίου, όταν γίνεται αναφορά στο κοιμητήριο με τα σαπισμένα ξύλα, τους ανθρώπινους σκελετούς και τα λείψανα των πεθαμένων, πράγμα που θυμίζουν την ματαιότητα της ανθρώπινης φύσης. Ταυτόχρονα ο αναγνώστης δοκιμάζει την αγωνία και την θλίψη για τον άδικο χαμό μιας νεαρής ύπαρξης, που έφυγε πρόωρα από την ζωή, της οποίας λίγο πρωτύτερα είδαμε την ομορφιά. Η συμπάθεια που γεννιέται στις καρδιές μας για την γριά Λούκαινα δίνει την θέση της στην συμπόνια μας για το άδικο χαμό της Ακριβούλας. Αυτό το συναίσθημα προέρχεται από ένα θάνατο τραγικό που συμβαίνει χωρίς καν να τον πάρουν είδηση οι άνθρωποι που βρίσκονται εκεί γύρω.
Τετάρτη 1 Μαρτίου 2023
Η Φόνισσα| Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης| Κατίνα Παξινού| Ηχητικό Βιβλίο
[Το τελευταίο κεφ. Η, αρχίζει στο 4ω 17λ]
Η γριά-Χαδούλα, είναι μια γυναίκα της εποχής του Παπαδιαμάντη, μιας ανδροκρατούμενης δηλαδή κοινωνίας. Θα λέγαμε, λοιπόν πως η Φραγκογιαννού είναι ένας αντιδραστικός χαρακτήρας στο κατεστημένο της εποχής της δηλώνοντας την διαμαρτυρία της μπροστά στη Μοίρα των γυναικών του νησιού. Είναι μια γυναίκα σκληρή αλλά συνάμα ευαίσθητη και προβληματισμένη για τη θέση της γυναίκας, «σκλαβιά του γυναικείου φύλου», την εποχή αυτή. Έτσι, ο Παπαδιαμάντης προβάλλει το κοινωνικό πρόβλημα που υπήρχε στην εποχή του, εποχή «ανδροκρατίας και ανδροτρομοκρατίας», σχετικά με τη θέση της γυναίκας στις επαρχιακές και υπανάπτυκτες κοινωνίες. Η Χαδούλα Φραγκογιαννού, η φόνισσα, είναι αναμφισβήτητα μια από τις ολοκληρωμένες ηρωίδες της πεζογραφίας μας. Είναι ακόμη η έκφραση της ιδιαίτερης μοίρας της γυναίκας. Επειδή έχει ξεκαθαρίσει μέσα της από πολύ νωρίς το τι σημαίνει να γεννηθείς γυναίκα ή να έχεις να νοιαστείς γυναίκες, όλο και πιο συχνά την άκουγαν να λέει πως καλύτερα να μην παντρεύεται κανείς παρά να γεννήσει κορίτσια. «Τι να σας πω, είχε πει κάποτε γελώντας, έτσι του έρχεται τ’ανθρώπου την ώρα που γεννιούνται,να τα καρυδοπνίγει.»
Ο Παπαδιαμάντης μέσα από τα πάθη της επαναστατημένης αυτής ψυχής έδωσε σε όλο του το βάθος το ηθικό πρόβλημα του σημερινού ανθρώπου. Άγγιξε και φώτισε όχι μόνον την γυναικεία μοίρα αλλά την ανθρώπινη, στο καίριο ακριβώς σημείο της σύγχυσης του καλού και του κακού όπου δικαιολογείται ακόμη και η βία. Αν αφαιρέσουμε από το μυθιστόρημα όλα τα εξωτερικά και πρόσκαιρα στοιχεία και παρατηρήσουμε μόνον την ψυχή της Χαδούλας τότε θα δούμε πόσο όμοια είναι η πορεία της με την πορεία του σημερινού ανθρώπου. Όμοια η σύγχυση και πάνω απ’όλα όμοια η έπαρση. Είχε ψηλώσει ο νους της έτσι όπως έχει ψηλώσει και ο δικός μας νους συχνά μέσα στην γενική παρεξήγηση αξιών που ζούμε. Όταν η Χαδούλα θέλησε να κάνει τον απολογισμό της ζωής της και κατέληξε στο πικρό συμπέρασμα πως «ο βίος της είναι ανωφελής και μάταιος και βαρύς», τότε η κατάσταση γίνεται αφόρητη και ακατανόητη. Ή έπρεπε να σκύψει το κεφάλι στην ανθρώπινη μοίρα και να αγωνιστεί αντιμετωπίζοντας τα μάταια βάσανα της ζωής που τελειωμό δεν έχουν ή καθώς ψηλώνει ο νους της, να επαναστατήσει. Και η Φραγκογιαννού επαναστάτησε με τον τρόπο της. Συνειδητοποιώντας τη σκλαβιά της απομονώνεται απ’ όλους τους άλλους που αντίθετα μ’ αυτήν ούτε βλέπουν, ούτε καταλαβαίνουν. Το να υπηρετεί τους άλλους δεν αποτελεί γι’ αυτήν λύτρωση, δεν είναι θετική στάση απέναντι στην ζωή, δεν είναι δεσμός και επικοινωνία με τους ανθρώπους, με τη φύση, με το χρόνο και κυρίως δεν είναι δική της επιλογή. Δεν διάλεξε τον τρόπο ζωής της, όπως δεν διάλεξε και την γέννησή της, άλλως θα έβρισκε την δύναμη να αντέξει και τις πίκρες και τα βάσανα και θα έβρισκε νόημα στη ζωή της. Είναι ολομόναχη, ψυχικά ταπεινωμένη, και αμύνεται με κάθε τρόπο να βγει από την φτώχια που της έχει επιβληθεί και όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με την ανθρώπινη δικαιοσύνη, θέλει να πετάξει, να γλυτώσει, να ελευθερωθεί όχι μόνο από τους διώκτες της αλλά από την ίδια της την μοίρα, εκείνη του ανθρώπου που παραλογίστηκε και έχασε τον δρόμο του. Γι’αυτό και ο θάνατος δεν έρχεται ούτε σαν τιμωρία, ούτε σαν εξιλέωση, μιας και ούτε η θεία, ούτε η ανθρώπινη δικαιοσύνη δεν θέλησαν να αγγίξουν αυτήν την επαναστατημένη ψυχή.
«…Η γραία Χαδούλα εύρε τον θάνατον εις το πέρασμα του Άγιου Σώστη, εις τον λαιμόν τον ενώνοντα τον βράχον του ερημητηρίου με την ξηράν, εις το ήμισυ του δρόμου μεταξύ της θείας και ανθρώπινης δικαιοσύνης».
ΚΟΝΤΟΓΕΩΡΓΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, πηγή
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)