Χαρακτηριστικά της ποίησης του Καβάφη

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ποίησης του Καβάφη

 

- Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά είναι η ιδιότυπη γλώσσα του Kαβάφη. Πρόκειται για λόγια γλώσσα με τύπους της δημοτικής αλλά και των αρχαίων ελληνικών (μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής). Μερικές φορές έχει και ιδιωματικούς τύπους της Κωνσταντινούπολης. Η καβαφική γλώσσα αναγνωρίζεται εύκολα.

 

-Από άποψη μορφής τα ποιήματά του είναι μοντέρνα/νεωτερικά. Συνήθως, δεν έχουν ομοιοκαταληξία, οι στροφές μπορεί να μην έχουν ίσο αριθμό στίχων και οι στίχοι είναι ανισοσύλλαβοι.. Το μέτρο είναι συνήθως ιαμβικό. Μερικές φορές απουσιάζει η στίξη. Άλλες όμως φορές η στίξη παίζει σημαντικό ρόλο (πχ. ειρωνεία, σκηνοθετικές οδηγίες απαγγελίας, όπως χαμήλωμα φωνής όταν έχουμε παρένθεση).

 

-Ο ποιητικός του λόγος είναι απλός, λιτός, πυκνός, επιγραμματικός, αντιρητορικός, πεζολογικός, συνήθως χωρίς διακοσμητικά επίθετα και λυρικές εκφράσεις, χωρίς πλούσια εκφραστικά μέσα.

 

-H αφήγηση και οι περιγραφές του είναι ρεαλιστικές. Ο λόγος του χαρακτηρίζεται από ακριβολογία.

 

-Στο έργο του Καβάφη, ο μύθος και η ιστορία συναντούν την ποίηση, μετουσιώνονται σε ποίηση. Η συμβολική χρήση των αρχαίων μύθων και ιστορικών προσώπων είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά του έργου του. Σε πολλά ποιήματα αντλεί τα θέματά του από την ιστορία. H αγαπημένη του ιστορική περίοδος είναι κυρίως η Eλληνιστική (Aλεξανδρινή και Mεταλεξανδρινή) Περίοδος και η Περίοδος της Ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Ανατολή (Πτολεμαίοι, Σέλευκοι, Kαίσαρ, Aντώνιος), οι τελευταίοι αιώνες του αρχαίου κόσμου. Εμπνέεται επίσης, αλλά πολύ λιγότερο, από την ελληνική μυθολογία, την κλασική αρχαιότητα και το Bυζάντιο. Tον γοητεύει κυρίως η παρακμή, η αποτυχία, η  ήττα του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

 

-Φαινομενικά ο λόγος του είναι ψυχρός. H συγκίνηση, το συναίσθημα, ο λυρισμός υπολανθάνουν, καλύπτονται έντεχνα πίσω από μύθους και σύμβολα.

 

-Yπολανθάνει επίσης λεπτή ειρωνεία και σαρκασμός που γίνεται  κάποιες φορές αυτοσαρκασμός.  

 

-Aπουσιάζει σχεδόν τελείως η περιγραφή της φύσης.

 

-Ο δραματικός μονόλογος (το ποιητικό υποκείμενο απευθύνεται στο “εσύ”) και ο διάλογος είναι από τους κύριους αφηγηματικούς τρόπους που χρησιμοποιεί.  Τα ποιήματά του χαρακτηρίζονται από θεατρικότητα. Στο έργο του δρουν πρόσωπα/ προσωπεία, όπως στο αρχαίο δράμα, πίσω από τα οποία κρύβεται ο ποιητής. Yποδύεται ρόλους.

Νεοελληνικές Σημειώσεις: Χαρακτηριστικά της Ποίησης του Γ. Σεφέρη

Χαρακτηριστικά της Ποίησης του Γ. Σεφέρη
1.Κλίμα απαισιοδοξίαςΜια πρώτη και γενική αίσθηση που έχει ο αναγνώστης της ποίησης του Σεφέρη είναι η απαισιοδοξία, ένα κλίμα μελαγχολίας, η γεύση της φθοράς και της στάχτης. Το κενό, ο αποκλεισμός, η στέρηση, η νοσταλγία μιας «άλλης ζωής», όλ’ αυτά που επανέρχονται διαρκώς στην ποίηση του, συντελούν στη δημιουργία αυτής της συννεφιασμένης ποίησης.


2. ΕρμητισμόςΠοίηση κλειστή, σκοτεινή, δύσκολη, δυσνόητη.


3. ΜύθοςΑντλεί από ένα κοινόχρηστο υλικό, για να έχει μια κοινή γλώσσα επικοινωνίας με τον αναγνώστη. Εντονότερη είναι η παρουσία της ομηρικής και γενικότερα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Μυθολογικά πρόσωπα, που άλλοτε αναφέρονται ονομαστικά, άλλοτε υπονοούνται, άλλοτε χρησιμεύουν ως η persona του ποιητή και γενικά λειτουργούν ως σήματα που εξασφαλίζουν έναν κοινό χώρο συνεννόησης.


4. PersonaΣυχνά ο ποιητής κρύβεται πίσω από μια persona, ένα προσωπείο. Εξ ονόματος του μιλούν άλλοτε μυθικά πρόσωπα (Τεύκρος), άλλοτε πρόσωπα που επινοεί ο ίδιος. Η χρήση προσωπείου δημιουργεί αληθοφάνεια, επιτρέπει την πιο ελεύθερη έκφραση ή υποδηλώνει ένα ιδιαίτερο γνώρισμα του ποιητή.


5. ΣκηνοθεσίαΣε πλείστα ποιήματα του Σεφέρη είναι πολύ έντονη η αίσθηση του σκηνικού, η περιγραφή ενός χώρου ή μιας χρονικής στιγμής, όπου τοποθετείται η δράση και ένα ή περισσότερα πρόσωπα που μιλούν. Για παράδειγμα, στη Σαλαμίνα της Κύπρος έχουμε τη σχεδόν φωτογραφική απεικόνιση του τοπίου. Συχνά ο χώρος αυτός είναι το ελληνικό, μεσογειακό τοπίο, το κρυφό περιγιάλι, τα πεύκα, ένα λιμάνι, τα καταστρώματα καραβιών, μια αρχαία ή σύγχρονη πόλη.


6. Ελληνικότητα Η ποίηση του Σεφέρη είναι βαθύτατα ελληνοκεντρική. α) Γλώσσα. Μελετά με πάθος και χειρίζεται με τη μαστοριά ενός ικανότατου τεχνίτη τη μια, ενιαία και αδιαίρετη ελληνική γλώσσα, από τον Όμηρο, τους Κλασικούς, ως τα ιερά κείμενα, τον Ερωτόκριτο και το δημοτικό τραγούδι. β) Αφομοίωση του ιστορικού παρελθόντος. Ο ίδιος ομολογεί πως σε όλη του τη ζωή δεν πέρασε μέρα που να μη διαβάσει λίγες σελίδες, έστω, από το Μακρυγιάννη. γ) Αγάπη για τον ελληνικό χώρο και τον Ελληνισμό. Ταξιδεύει, γνωρίζει καλά τον ελληνικό χώρο και η αγάπη του γι’ αυτόν, μαζί με τη συναίσθηση της τραγικής του μοίρας, του προκαλεί βαθιές, αθεράπευτες πληγές. δ) Αίσθηση του βάρους μιας κληρονομιάς και ε) Αίσθηση της θλίψης για τη μοίρα του Ελληνισμού.


7. Δραματικότητα
Με τη διπλή έννοια του όρου, δράμα-δράση και σύγκρουση-τραγικότητα. Το πρώτο φαίνεται ήδη με τη σκηνοθεσία και τους μονολόγους ή διαλόγους. Το δεύτερο εκφράζεται ως σύγκρουση με κάτι που μας υπερβαίνει, όπως στην αρχαία τραγωδία.


8.Υπαρξιακός τόνοςΤο ατομικό γίνεται καθολικό, πανανθρώπινο, ο ποιητής μιλά και προβληματίζεται εξ ονόματος όλων μας για τον άνθρωπο, τη μοίρα, τη ζωή, το νόημα της ύπαρξης, χρησιμοποιώντας συχνά το α΄ πληθυντικό πρόσωπο.


9. ΕιρωνείαΟι ειρωνικοί και σατιρικοί τόνοι είναι συχνοί στην ποίηση του Σεφέρη, αρκετά συγκαλυμμένοι στην εκδομένη από τον ίδιο ποίηση του.


10.ΕρωτισμόςΟ Σεφέρης είναι ποιητής έντονα ερωτικός και με τη στενότερη και πλατύτερη σημασία του όρου. Πολλά ποιήματα του είναι ερωτικά, μ’ ένα πεσιμιστικό χαρακτήρα. Είναι όμως και ερωτικός και με μια πλατύτερη σημασία. Η σχέση του με τον κόσμο, με τα πράγματα είναι σχέση ερωτική.


11. ΣύμβολαΠολλές λέξεις και έννοιες που λειτουργούν ως σύμβολα επανέρχονται διαρκώς στην ποίηση του Σεφέρη και η εξοικείωση μαζί τους βοηθά πάρα πολύ τον αναγνώστη παρά την πολυσημία τους.
Τέτοια σύμβολα είναι:
α) Από τον ομηρικό κόσμο: Το ταξίδι, ο νόστος, ο Οδυσσέας, οι σύντροφοι του, ο δόλος των Θεών, η Ελένη, ο Πρωτέας κλπ.
β) Η στέρνα, το πηγάδι (αλακάτι στην Κύπρο). Συμβολίζουν το βάθος, τη συσσωρευμένη μνήμη, μας «διδάσκουν τη σιγή», αλλά και η έλλειψη τους συμβολίζει και τη δίψα, τη στέρηση.
γ) Η θάλασσα. Είναι το ουσιαστικό που εμφανίζεται πιο συχνά από κάθε άλλο στο έργο του. Τρεις συλλογές ποιημάτων του ονομάζονται Ημερολόγια Καταστρώματος. Οι μύθοι που χρησιμοποιεί πιο πολύ είναι η Αργοναυτική εκστρατεία και η Οδύσσεια. Οι τυπικά σεφερικές καταστάσεις είναι δύο: το ταξίδι ή η αναμονή κοντά στη θάλασσα. Η θάλασσα είναι ο χώρος της μνήμης και της νοσταλγίας.
δ) Το σπίτι. Είναι ο χώρος της ευτυχίας, της νοσταλγίας, το σύμβολο του γενέθλιου χώρου, το βλέπει συχνά εμψυχωμένο.
ε) Πέτρες. Συμβολίζουν το βάρος της μνήμης, της ιστορίας, της παράδοσης.
στ) Το άγαλμα. Από τα πιο συχνά και πολυσήμαντα σύμβολα του Σεφέρη. Κάποτε μπορεί να είναι ό,τι και οι πέτρες, δηλ. το απομεινάρι του παρελθόντος, το σύμβολο της παράδοσης, του βάρους της μνήμης. Είναι όμως ακόμα το σύμβολο της αυθεντικότητας, παρά τον ακρωτηριασμό τους. Εκφράζουν την αντίθεση: φθαρτό κορμί-άφθαρτο άγαλμα.


12. Πολιτική
Ο Σεφέρης υπήρξε διπλωμάτης αλλά κρατήθηκε έξω από τον πολιτικό στίβο και την κομματική διαμάχη. Η πολιτική περνά στην ποίηση του με την ευρύτερη έννοια του όρου, δηλ. με την έντονη βίωση του ιστορικού γίγνεσθαι που το αντικρίζει εθνικά και πανανθρώπινα.


13. ΕπιδράσειςΟ Σεφέρης δέχτηκε πολλές επιδράσεις που περνούν άλλοτε συνειδητά κι άλλοτε υποσυνείδητα στο έργο του. Τέτοιες επιδράσεις δέχτηκε από τους Γάλλους συμβολιστές, κυρίως το Βαλερύ, από τον Έλιοτ, αλλά και από όλη την ελληνική γραμματεία, από τον Όμηρο ως τον Μακρυγιάννη και τον Καβάφη

Πηγή:Νεοελληνικές Σημειώσεις: Χαρακτηριστικά της Ποίησης του Γ. Σεφέρη:

Πάμπλο Νερούδα (Ωδή και φύτρα), απόσπασμα

Είσαι μέσα μου άνοιξη βαθιά:
Ξαναμαθαίνω μέσα σου πώς να φυτρώνω.

Απόδοση: Αγαθή Δημητρούκα

Πάμπλο Νερούδα, To όνειρο, Απόδοση: Αγαθή Δημητρούκα

 
Περπάταγα στην αμμουδιά
κι αποφάσισα να σ’ αφήσω.

Πατούσα μια μαύρη λάσπη
που τρεμούλιαζε,
κι όπως βούλιαζα και ξανάβγαινα
πήρα την απόφαση να φύγεις
από μέσα μου, με βάραινες
σαν πέτρα κοφτερή,
και σχεδίασα το χαμό σου
βήμα βήμα:
θα έκοβα τις ρίζες σου,
θα σ’ αμόλαγα στον άνεμο μόνη.

Αχ εκείνο το λεπτό,
καρδιά μου, ένα όνειρο
με τα τρομερά φτερά του
σε σκέπαζε.

Ένιωθες να σε καταπίνει η λάσπη,
και με φώναζες κι εγώ δεν ερχόμουν,
και χανόσουν, ακίνητη,
ανυπεράσπιστη
μέχρι που πνίγηκες μέσα στο στόμα της άμμου.

Έπειτα
η απόφασή μου συνάντησε το όνειρό σου,
κι από το χωρισμό
που μας έσκιζε την ψυχή,
αναδυθήκαμε καθαροί ξανά, γυμνοί,
αγαπώντας ο ένας τον άλλον
δίχως όνειρο, δίχως άμμο,
ακέραιοι και ακτινοβολώντας,
σημαδεμένοι από τη φωτιά.

 

Πάμπλο Νερούδα – Είκοσι Ερωτικά Ποιήματα και Ένα Τραγούδι Χωρίς Καμιάν Ελπίδα

Μ’ αρέσεις άμα σωπαίνεις, επειδή στέκεις εκεί σαν ξενιτειά.

Κι άμα κλαις μου αρέσεις,

απ’ την κούνια σου πεταλούδα μικρή μου εσύ.

Κι ενώ μεν απ’ τα πέρατα με ακούς,

η φωνή μου εμένα δεν μπορεί να σ’ αγγίξει:

Άσε με τώρα να βυθιστώ κι εγώ σωπαίνοντας

μες στη δική σου σιωπή.

Άσε με τώρα να σου μιλήσω κι εγώ με τη σιωπή

τη δικιά σου

που είναι απέριττη σα δαχτυλίδι αρραβώνων

και που λάμπει σαν αστραπή.

Είσαι όμοια με την νύχτα, αγάπη μου,

η νύχτα που κατηφορίζει έναστρη.

Απόμακρη και τόση δα και απ’ τα αστέρια φτιαγμένη

είναι η δικιά σου σιωπή.

Μ’ αρέσεις άμα σωπαίνεις, επειδή στέκεις εκεί σαν απουσία.

Μακρινή κι απαρηγόρητη, σα να σε σκέπασε χώμα.

Μια λέξη μόνο αν πεις, ένα χαμόγελο – μου αρκεί

για να πανηγυρίσω που είσαι εδώ κοντά μου ακόμα.

(2005)

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής

Πηγή: Ενύπνια Ψιχίων

Οδηγίες για την αξιολόγηση στη ΝΕ Γλώσσα και επαναληπτικές ασκήσεις

H αξιολόγηση στον κλάδο της Νέας Ελληνικής Γλώσσας/ Νεοελληνικής Γλώσσας:

Δίνεται ένα μη λογοτεχνικό κείμενο, μη διδαγμένο, το οποίο μπορεί να είναι δημοσιογραφικό κείμενο ή επιστημονικό ή πληροφοριακό άρθρο, συνέντευξη, κριτική, ομιλία, επιστολή, επιφυλλίδα ή δοκίμιο. Το κείμενο μπορεί να συνοδεύεται από σύντομο εισαγωγικό σημείωμα χωρίς ερμηνευτικά σχόλια.

Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να απαντήσουν στα ζητούμενα τριών θεμάτων από τα οποία:

α) ένα (1) αφορά στην κατανόηση του κειμένου και διαιρείται σε δύο ερωτήματα και βαθμολογείται με 30 μονάδες. Η βαθμολογία επιμερίζεται στα δύο ερωτήματα ισοδύναμα (15 +15).

β) ένα (1) αφορά στην προσέγγιση της δομής και της γλώσσας του κειμένου, μπορεί να διαιρείται σε έως και τρία (3) ερωτήματα και βαθμολογείται με 30 μονάδες, και

γ) ένα (1) αφορά στην ερμηνεία-παραγωγή λόγου και βαθμολογείται με 40 μονάδες .


1. Το πρώτο θέμα αφορά στην ανάγνωση-κατανόηση του κειμένου, με το οποίο ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών/τριών (σε αντιστοιχία με αυτά που έχουν διδαχθεί σε κάθε τάξη): α) να εντοπίζουν και να παρουσιάζουν κάποια από τα παρακάτω στοιχεία: πληροφορίες που περιέχονται στο κείμενο, βασικές ιδέες και επιχειρήματα του συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, θέσεις που υποστηρίζει, σχέση του βασικού μηνύματος του κειμένου με τις περιστάσεις επικοινωνίας (σκοπό, κοινό, θέμα κ.ά), καθώς και με τους τρόπους και τα μέσα πειθούς που αξιοποιούνται στο κείμενο (με ποικίλες ερωτήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου) και β) να αποδίδουν περιληπτικά μέρος του κειμένου λαμβάνοντας υπόψη συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο.

2. Το δεύτερο θέμα αφορά στην προσέγγιση της δομής και της γλώσσας του κειμένου, με το οποίο, ανά ερώτημα, ελέγχεται η ικανότητα των μαθητών /-τριών είτε να αναγνωρίζουν τη βασική δομή του κειμένου ή τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης μιας παραγράφου∙ είτε να εντοπίζουν τις διαρθρωτικές λέξεις /φράσεις που βοηθούν στη συνοχή και νοηματική αλληλουχία του κειμένου∙ είτε να αποδίδουν το περιεχόμενο της παραγράφου με πλαγιότιτλους∙είτε να μετασχηματίζουν λέξεις ή φράσεις αλλάζοντας τη σύνταξη, το λεξιλόγιο (συνώνυμα ή συνώνυμες φράσεις, αντώνυμα, παράγωγα, σύνθετα κ.λπ.), τα σημεία στίξης, σύμφωνα με συγκεκριμένες περιστάσεις επικοινωνίας, και να σχολιάζουν το επικοινωνιακό αποτέλεσμα∙είτε να ερμηνεύουν λέξεις-φράσεις του κειμένου με βάση τα κειμενικά συμφραζόμενα και το επικοινωνιακό πλαίσιο. Το συγκεκριμένο θέμα μπορεί να αναπτύσσεται σε ερωτήματα (μέχρι 3), στα οποία η βαθμολογία επιμερίζεται ανάλογα με τη βαρύτητά τους.

3. Το τρίτο θέμα αφορά στην παραγωγή λόγου, με το οποίο ζητείται από τους/τις μαθητές /-τριες να συντάξουν δικό τους κείμενο, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο σε συνάρτηση με το κείμενο αναφοράς, στο οποίο κρίνουν ή σχολιάζουν σημεία του κειμένου, ανασκευάζουν θέσεις του ή αναπτύσσουν τεκμηριωμένα προσωπικές απόψεις. Το μαθητικό κείμενο αναπτύσσεται με τη μορφή κειμένου επιχειρηματολογίας (δημόσια ομιλία, επιστολή, άρθρο) και έχει έκταση ανάλογα με την τάξη: Α΄ Λυκείου 250-300 λέξεις, Β΄ Λυκείου 300-350 λέξεις και Γ΄ Λυκείου 350-400 λέξεις.

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ
Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης παραγράφου στο ακόλουθο απόσπασμα:

ΘΕΜΑΤΙΚΗ Π.: Σήμερα εξειδίκευση έγινε απολύτως αναγκαία.
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ
Πρώτον, γιατί οι ασχολίες του σύγχρονου ανθρώπου καλύπτουν ένα τόσο ευρύ φάσμα, ώστε να είναι αδύνατη η ταυτόχρονη επίδοση του σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς. Έπειτα, η εξειδίκευση επιβάλλεται στην εποχή μας από την έκρηξη των επιστημονικών γνώσεων. Όσο περισσότερα αντικείμενα περιλαμβάνονται στο πλάτος μιας επιστήμης, όσο πιο δύσκολη γίνεται η έρευνα τους σε βάθος. (…)
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ

Αν σε αυτά προσθέσουμε και την ανάγκη να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα πολύπλοκα προβλήματα που υπάρχουν στην εποχή μας, αντιλαμβανόμαστε πόσο απαραίτητη είναι σήμερα η εξειδίκευση.


ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ:
https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/genikis-pedias/neoelliniki-glossa/tropi-anaptyxis-paragrafou/

Β. ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ Η σύνδεση μεταξύ παραγράφων, περιόδων και προτάσεων επιτυγχάνεται με πολλούς τρόπους :
Αντωνυμίες
Επανάληψη σημαντικών λέξεων
Μέσω νοηματικής συγγένειας (χρήση υπερωνύμων – υπωνύμων )
Με διαρθρωτικές λέξεις – φράσεις που δηλώνουν :
Αντίθεση – εναντίωση (όμως, αλλά, ωστόσο, αντίθετα, εντούτοις, παρόλο που, αντίστροφα, από την άλλη πλευρά, σε αντίθετη περίπτωση, στον αντίποδα, παρ’ όλα αυτά, συμβαίνει όμως το ίδιο, απεναντίας, ακόμη και αν, μολονότι)
Αιτιολόγηση (γιατί, εξαιτίας, επειδή, γι’ αυτό ένας ακόμη λόγος, αυτό είναι αποτέλεσμα)
Αποτέλεσμα (γι’ αυτό το λόγο, ως επακόλουθο, κατά συνέπεια, απότοκο όλων αυτών)
Αναλογία (όπως, ως, όμοια, σαν)
Επεξήγηση (δηλαδή, ειδικότερα, με άλλα λόγια, συγκεκριμένα, για να γίνω πιο σαφής, σαφέστερα, αυτό σημαίνει, λόγου χάρη, για παράδειγμα, παραδείγματος χάρη, καλό είναι να διευκρινίσουμε, εννοώ ότι)
Έμφαση (ιδιαίτερα, προπάντων, ειδικά, αναντίρρητα, περισσότερο, πράγματι, κατεξοχήν, ξεχωριστά, βέβαια, μάλιστα, αναμφισβήτητα, ασφαλώς, οπωσδήποτε, είναι αξιοσημείωτο ότι, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας, το σημαντικότερο από όλα, το κυριότερο, αξίζει να σημειωθεί, εκείνο που προέχει, θα έπρεπε να τονιστεί ότι, ιδιαίτερα σημαντικό είναι)
Γενίκευση (γενικά, γενικότερα, τις περισσότερες φορές, ευρύτερα)
Συμπέρασμα (επομένως, συνεπώς, άρα, λοιπόν, κατά συνέπεια, συμπερασματικά, συνάγεται το συμπέρασμα, ανακεφαλαιώνοντας, για αυτό λοιπόν, τελικά, συνοψίζοντας, για να συνοψίσουμε, ως συμπέρασμα)
Προσθήκη (επιπλέον, ακόμη, επίσης, έπειτα, εκτός από αυτό, συμπληρωματικά, έπειτα, εξάλλου, και, παράλληλα, αξίζει ακόμη να σημειώσουμε, δεν πρέπει να λησμονούμε, ας σημειωθεί ακόμη ότι, αν στα παραπάνω προσθέσουμε)
Ταξινόμηση – διαίρεση (αφ’ ενός… αφ’ ετέρου, από τη μια… από την άλλη)
Προϋπόθεση- όρο (αν, εκτός αν, εφόσον, σε περίπτωση που, με την προϋπόθεση, με το δεδομένο, με τον όρο, φτάνει να)
Τοπική σχέση (εδώ, εκεί, κοντά, μέσα, έξω)
Χρονική σχέση (αρχικά, όταν, έπειτα, τότε, ύστερα, πριν, ενώ, καταρχάς, προηγουμένως, τώρα, συγχρόνως, ταυτόχρονα, στη συνέχεια, μετά, αργότερα, τελικά, τέλος)
Διάζευξη (ή − ή, είτε − είτε, ούτε − ούτε, μήτε − μήτε)

ΑΣΚΗΣΗ
Συνήθως προϋποθέτουµε ότι ένας διανοούµενος πρέπει να είναι ένας άνθρωπος µορφωµένος. Όµως κάθε µορφωµένος δεν είναι και διανοούµενος. Από τον διανοούµενο δεν περιµένει κανείς απλώς να έχει πλούσιες γνώσεις, να είναι καλλιεργηµένος ή να κατέχει µια ειδικότητα. Γιατί ο διανοούµενος είναι, όπως δηλώνει και η λέξη, ένας άνθρωπος, που διανοείται κι αυτό σηµαίνει, ότι είναι ένας άνθρωπος, που δεν δέχεται τα πράγµατα, όπως του προσφέρονται, αλλά τα περνά µέσ’ από τη δοκιµασία της δικής του διάνοιας — είναι µε άλλα λόγια ένα πνεύµα κριτικό όχι µόνο σε ό,τι αφορά τους άλλους αλλά και σ’ ό,τι αφορά τον εαυτό του.

Β5. όµως, ή, γιατί, αλλά (το πρώτο του κειµένου), µε άλλα λόγια: Ποια νοηµατική σχέση εκφράζει η χρήση καθεµιάς από τις παραπάνω λέξεις στη δεύτερη παράγραφο του κειµένου; 

 Μονάδες 5 (Πανελλήνιες Εξετάσεις 2001)

Για περισσότερα παραδείγματα και ασκήσεις:
https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/genikis-pedias/neoelliniki-glossa/synoxi-paragrafou/


Γ. ΧΡΗΣΗ ΣΗΜΕΙΩΝ ΣΤΙΞΕΩΣ Με τον επιτονισμό ο ομιλητής δηλώνει ευρύ φάσμα γλωσσικού σχολιασμού των λεγομένων. Με την ανάλογη κύμανση της φωνής ο ομιλητής μπορεί να διακρίνει μεταξύ ερώτησης και απόφανσης, να τονίσει ορισμένα στοιχεία, να επιλύσει αμφισημίες και περαιτέρω να εκφράσει τη βεβαιότητα, την αταλάντευτη πίστη, την πεποίθησή του ή, αντίθετα, την επιφύλαξη, τον δισταγμό, την απορία ή την έκπληξή του σχετικά με τα λεγόμενα. Η δήλωση των λειτουργιών του επιτονισμού στο γραπτό κείμενο αποτελεί δυσεπίλυτο πρόβλημα καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδοθούν στη γραφή οι διακυμάνσεις της φωνής τού ομιλητή της γλώσσας.

Το σημειολογικό σύστημα που διαθέτουν τα συστήματα γραφής για την απόδοση των χρήσεων του επιτονισμού είναι τα σημεία στίξης. Τα σημεία στίξης αποδίδουν μέρος των χρήσεων που μπορεί να εκφράσει ο φυσικός ομιλητής με τις διακυμάνσεις τής φωνής του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τής πολυσημίας των σημείων στίξης είναι το θαυμαστικό. Κατ’ αρχήν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δηλώσει θετική στάση τού ομιλητή στα λεγόμενα:

Η πολιτική μας στην Κοινότητα απέδωσε επιτέλους καρπούς!
Παράλληλα, το θαυμαστικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με την αντίθετη χρήση, προκειμένου δηλαδή να εκφράσει την αποδοκιμασία του προς τα λεγόμενα:

Η πολιτική μας στην Κοινότητα δεν έχει ακόμη αποδώσει καρπούς!
Οι διαφορετικές αυτές χρήσεις του θαυμαστικού αντιστοιχούν σε διαφορετικούς τύπους διακύμανσης τής φωνής στον προφορικό λόγο. Στο γραπτό κείμενο, ο αναγνώστης λαμβάνει μέσω της στίξης μόνο μερική πληροφορία. Από το θαυμαστικό συμπεραίνει την ιδιαίτερη βιωματική φόρτιση τής πρότασης. Το ακριβές είδος φόρτισης το συνάγει από το περιεχόμενο της πρότασης, των συμφραζομένων και από τη γενική γνώση του για τον γράφοντα και τον κόσμο της πραγματικότητας.

Τα σημεία στίξης διακρίνονται ως προς τη λειτουργία τους σε συντακτικά και σχολιαστικά. Ο γράφων χρησιμοποιεί τα συντακτικά σημεία στίξης προκειμένου να διακρίνει συντακτικές ενότητες του κειμένου. Αυτή τη χρήση έχουν η τελεία, το κόμμα, η άνω τελεία, οι παρενθέσεις και οι αγκύλες, η παύλα, το δίστιγμο και τα εισαγωγικά προτάσεως. Συντακτική χρήση σχετικά με τη σύνδεση μεμονωμένων λέξεων έχουν επίσης το ενωτικό και η πλάγια γραμμή.


ΑΣΚΗΣΗ
β. Να εξηγήσετε τη λειτουργία των σημείων στίξης στα παρακάτω αποσπάσματα:
Όσο αυξάνεται ο πληθυσμός, τόσο μεγαλύτερο είναι το τίμημα για το περιβάλλον: (άνω και κάτω τελεία)

Και όλα αυτά δωρεάν! (θαυμαστικό)

Μήπως αυτό είναι μόνο μια πρόγευση από όσα μας επιφυλάσσει το μέλλον; (ερωτηματικό)

Οι ωκεανοί, τα δάση και οι βάλτοι αποτελούν φυσικές «παγίδες άνθρακα» (εισαγωγικά)

τα δάση με μαγκρόβια δέντρα (με ρίζες μέσα στην θάλασσα) (παρένθεση) (Μονάδες 5).

(Εξετάσεις Ομογενών 2011)


Για περισσότερα παραδείγματα και ασκήσεις: 

https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/genikis-pedias/neoelliniki-glossa/simeia-stixis/

Πλάτωνας! «Πολιτεία», «Νόμοι», «Συμπόσιο»…
«FACTORY. Ιδέες/Τέχνες». ΚΥΡΙΑΚΗ 31-03-19.
Τρίτο πρόγραμμα, 19.00 -20.00, με τον Δημήτρη Τρίκα.

Επεισόδιο 1ο !
«Ήταν ο Πλάτωνας εχθρός της Δημοκρατίας»;…
Στο στούντιο ο καθηγητής Φιλοσοφίας στο Α.Π.Θ. Βασίλης Κάλφας.
Μετά τον Αριστοτέλη και την Αντιγόνη του Σοφοκλή ο κύκλος ραδιοφωνικών σεμιναρίων, για την υπέροχη περιπέτεια της σκέψης και της φιλοσοφίας στην αρχαία Ελλάδα συνεχίζεται με την πολιτική σκέψη και την ηθική του Πλάτωνα


Επεισόδιο 2ο !
Πλάτωνας! «Πολιτεία», «Νόμοι», «Συμπόσιο»…
«FACTORY. Ιδέες/Τέχνες». ΚΥΡΙΑΚΗ 07-04-19.
Τρίτο πρόγραμμα, 19.00 -20.00, με τον Δημήτρη Τρίκα.
Επεισόδιο 2ο !
«Ποιός είπε πως ο Πλατωνικός Έρωτας παρακάμπτει το Σώμα»;…και άλλα πολλά.
Στο στούντιο ο καθηγητής Φιλοσοφίας στο Α.Π.Θ. Βασίλης Κάλφας.

Ο Διγενής (Ριζίτικο) - Ν. Ξυλούρης, Γ. Μαρκόπουλος

Aπό τη συναυλία του Γιάννη Μαρκόπουλου στο Ηρώδειο, το 1976 .
(Ο χορός είναι από την ταινία "El Greco" (2007) του Γιάννη Σμαραγδή)

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ -ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ

ΜΟΥΣΙΚΗ: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ

Παραπληροφόρηση - Fake News

Λεξιλόγιο σχετικό με την είδηση και το σχόλιο
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSB105/438/2911,11405/

Θέματα σχετικά με την πληροφόρηση και τον Τύπο
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSB105/438/2911,11406/


ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Αναλυτικό Διάγραμμα για την Παραπληροφόρηση
ΘΕΜΑ: H χρησιμότητα των πληροφοριών στη σύγχρονη ζωή αναγνωρίζεται παντού. Ωστόσο, συχνό είναι και το φαινόμενο της παραπληροφόρησης, της διάδοσης σκόπιμα παραποιημένων ειδήσεων.

Αφού σχολιάσετε το δεδομένο, απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα:
(α) Ποιοι παράγοντες προκαλούν το φαινόμενο της παραπληροφόρησης;
(β) Ποια η ευθύνη τόσο του δημοσιογραφικού κόσμου όσο και του κοινού για μιαν αντικειμενικότερη πληροφόρηση;

Πηγή: www.dictyo.gr

-------

Ι. Εισαγωγή:
Οι χρήσεις της πληροφορίας άλλαξαν με την πάροδο του χρόνου, ανάλογα με το πόσες πληροφορίες ήταν διαθέσιμες και από ποια πηγή προέρχονταν. Έτσι, ενώ στην αυγή του δέκατου ένατου αιώνα όλες οι κοινωνίες υπέφεραν από έλλειψη πληροφοριών, εφόσον δεν υπήρχαν αρκετά μέσα μαζικής ενημέρωσης και ένα μήνυμα μπορούσε να ταξιδέψει με την ταχύτητα των τρένων, με τριανταπέντε μίλια την ώρα, στη σημερινή εποχή με τα τεχνολογικά επιτεύγματα του εικοστού πρώτου αιώνα μπορούμε να υπερηφανευόμαστε για την ταχύτατη διάχυση και επεξεργασία πληροφοριών. Δυστυχώς, όμως, αργήσαμε να καταλάβουμε ότι επιλύοντας τα προβλήματα που θέλαμε να επιλύσουμε, δημιουργήσαμε ένα καινούριο, πρωτοφανέρωτο πρόβλημα, την παραπληροφόρηση.


ΙΙ. Κυρίως θέμα:
ΙΙα. Σχολιασμός δεδομένου:
Η πληροφορία αποτελείται από δηλώσεις σχετικά με τα γεγονότα στον κόσμο. Υπάρχει φυσικά ατελείωτος αριθμός από γεγονότα στον κόσμο. Τα γεγονότα μετασχηματίζονται σε πληροφορίες, μόνο όταν τα λαμβάνουμε υπόψη μας και κάνουμε λόγο γι' αυτά ή στην περίπτωση των εφημερίδων όταν γράφουμε γι' αυτά. Βάσει αυτού του ορισμού τα γεγονότα είναι αληθή, είναι αυτό που είναι. Οι δηλώσεις επί των γεγονότων, δη-λαδή οι πληροφορίες, μπορούν να είναι ψευδείς και συχνά συμβαίνει κάτι τέτοιο. Οι πληροφορίες φθάνουν σ' εμάς από εκατομμύρια πηγές ανά την υδρόγειο, από κάθε δυνατό δίαυλο και μέσο: από τις τηλεφωνικές γραμμές, από τα ερτζιανά, από τους δορυφόρους, τις καλωδιακές τηλεοράσεις, τις τράπεζες πληροφοριών των υπολογιστών, από τα τυπογραφεία. Επιπλέον, υπάρχει ακόμη μεγαλύτερος πλούτος πληροφοριών που περιμένει να ανακαλυφθεί, αποθηκευμένος σε χαρτί, σε κασέτες ήχου και εικόνας, σε δίσκους, σε φιλμ, σε τσιπάκια.

Όταν η πληροφόρηση χαρακτηρίζεται από την αρετή της φιλαλήθειας και ο πολίτης είναι γόνιμος δέκτης και όχι παθητικός αποδέκτης, ενισχύει αναμφισβήτητα την ευρυμάθεια με την οποία ο άνθρωπος αποκτά εμπειρία πραγμάτων και φαινομένων της ζωής που δεν έχει ζήσει άμεσα, προσφέρει ορθές κατευθύνσεις, προετοιμάζει το άτομο, ώστε να αποφεύγει απογοητεύσεις και αιφνιδιασμούς και του δίνει πνευματικά, ηθικά και κοινωνικά εφόδια, ώστε να πορευθεί με σταθερότητα και ασφάλεια στην ορθή εκπλήρωση της αποστολής του.

Ωστόσο, συχνά γινόμαστε μάρτυρες απόπειρας παραπληροφόρησης του κοινού. Παραπληροφόρηση είναι η νοθευμένη, μη αληθινή και πλαστογραφημένη πληροφόρηση του κόσμου σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Δεν πρόκειται για μιαν απλή, αυθόρμητη ενέργεια επικοινωνίας μεταξύ πομπού και δέκτη, αλλά για μια ειδικά σχεδιασμένη μετάδοση μηνύματος, με σκοπό την παραποίηση της αλήθειας και την παραπλάνηση της κοινής γνώμης. Οι τεχνικές, για να παραποιηθεί τεχνηέντως η πληροφορία, είναι πολλές και ραφιναρισμένες, όπως η υπερτίμηση ασήμαντων γεγονότων και η αντίστοιχη υποτίμηση ή αποσιώπηση θεμελιώδους σημασίας γεγονότων και καταστάσεων, η αποσπασματικότητα των εικόνων, η δήθεν ιδεολογική ουδετερότητα των πληροφοριών, η υπερπληροφόρηση, η ακατάσχετη φλυαρία των ενημερωτικών εκπομπών, η δραματοποίηση των γεγονότων, οι αναλογίες, οι μεταφορές, οι νεολογισμοί, τα προσδιοριστικά επίθετα αρνητικού περιεχομένου, οι γλωσσολογικές προσεγγίσεις, το ύφος, η χρησιμοποίηση του ήχου, της εικόνας και της κίνησης, η δημιουργία και η αξιοποίηση στερεοτύπων.

-----

Άρθρο στην iefimerida:

TI EINAI TA FAKE NEWS ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΜΙΛΑΕΙ ΣΥΝΕΧΕΙΑ Ο ΤΡΑΜΠ

Άρθρο στο 'ΑΣ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ"

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ FAKE NEWS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΘΕΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Άρθρο της Δανάη Μαραγκουδάκη, Η παγκόσμια μάστιγα των Fake News στο Liberal.GR 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ FAKE NEWS ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΘΕΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ

---------

ΕΡΓΑΣΙΑ

Αφού μελετήσεις τα παραπάνω άρθρα, παρουσίασε τη δική σου άποψη για το τι είναι τα fake news και τι εξυπηρετούν. 

A full length documentary by Sacha Stone exposing the 5G existential threat to humanity in a way we never imagined possible! Please SHARE this as widely as you feel drawn...use it to target your local bureaucrats, technocrats, health practitioners, local and federal government agencies and more than anything else...your family and friends. Featuring in this film: weapons development experts, biologists, molecular & cellular biologists, blood microscopists, activists, as well as good leaders out there on the frontline. We know what this technology is - we know how it was conceived and we know where it is intended to take people and planet. We are drawing the line here....and we are doing so with the full fire of consciousness. Arise Homo sapiens!

Sources: https://science.howstuffworks.com/rad... https://cellphones.procon.org/view.re... https://www.telegraph.co.uk/science/2... https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed... https://www.scientificamerican.com/ar... http://www.physics.org/article-questi... https://www.hindawi.com/journals/jeph... https://www.researchgate.net/publicat... https://www.emfacts.com/2017/08/cance... https://faculty.washington.edu/chudle... https://theconversation.com/explainer... https://www.cellphonetaskforce.org/th... https://journals.plos.org/plosone/art... https://www.saferemr.com/2015/05/brai... https://www.rcrwireless.com/20140811/... https://arstechnica.com/tech-policy/2... https://thehill.com/blogs/pundits-blo... https://www.prlog.org/12359483-cdc-is... https://www.webmd.com/children/news/2... http://capitolweekly.net/berkeley-wir... https://www.healthline.com/health/oxi... https://www.who.int/news-room/fact-sh... https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2... https://www.rfsafe.com/specific-absor... https://www.saferemr.com/2017/08/5g-w... https://www.france24.com/en/20190205-... https://www.livescience.com/32860-why... https://www.defendershield.com/global... https://onlinelibrary.wiley.com/doi/p... https://www.vox.com/science-and-healt... https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2... https://www.researchgate.net/publicat... https://ehtrust.org/wp-content/upload... https://www.chroniclelive.co.uk/news/...

Το αρχαιοελληνικό λεξικό Λίντελ-Σκοτ στην Πύλη της Ελληνικής Γλώσσας

http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

Psalms 104 sung in ancient Hebrew | ברכי נפשי את ה' - תהלים ק"ד

Amalgamation Choir | Live at the Library - Ksenitia tou Erota (Giorgos K...

Amalgamation Choir | Live at the Library - Η Ξενητειά του Έρωτα (Στίχοι, Μουσική: Γιώργος Καλογήρου)
Info: http://www.louvana.com.cy http://www.facebook.com/AmalgamationC...

Produced by Andreas Trachonitis for Louvana Records

Vocal Arrangement by Vasiliki Anastasiou.

Amalgamation Choir are: Andria Avgousti. Rafaella Antoniou, Demetra Hadjiyiannis, Natalie Kalli, Marianna Moumdji, Evgenia-Evangelia Chatzaki, Evri Demetriou, Argyro Christodoulou, Anastasia Taki, Gaia Zaccagni, Margarita Gritzela, Constantina Agathocleous, Elena Artemiou, Maria Vassiliou 

Conductor: Vasiliki Anastasiou 

Directed by Michalis Kalopedis (Zedem Media). 

Recorded, mixed and mastered by Andreas Trachonitis and Mikaela Tsangari (Studio eleven63). Camera operators: Michalis Kalopedis, Antonis Mikallos, Constantinos Christou and Andreas Christophides. Edited by Michalis Kalopedis and Andreas Trachonitis. 

Makeup artist: Mari Mannaridou. Assistant engineer: Paris Christophi. Catering by Crepaland Cyprus. Special thanks to Nopi Nikolaou, Andreas Panteli and Giorgos Kalogirou 

All rights reserved by Louvana Diskoi (2016)

Βιβλιοπαρουσίαση: Ο Όμηρος στην ποίηση του Γ. Σεφέρη

Μαλαφάντης Κωνσταντίνος, Ο Όμηρος στην ποίηση του Γ. Σεφέρη, Αθήνα 2013

Τα ομηρικά πρόσωπα και θέματα συνιστούν ένα σταθερό σημείο αναφοράς στο ποιητικό σύστημα του Γ. Σεφέρη και ενσωματώνονται σε αυτό με έναν ανανεωμένο τρόπο πρόσληψης, που επιτρέπει στον ποιητή να ανακατασκευάσει τα κειμενικά θραύσματα του παρελθόντος και να τα εντάξει στο παρόν.
Ο Οδυσσέας του Γ. Σεφέρη αγωνίζεται να αποτινάξει από πάνω του την εικόνα του ήρωα, του παντογνώστη, του πρωταγωνιστή, που του έχει κληροδοτήσει ο ομηρικός Οδυσσέας. Οι κίνδυνοι του ταξιδιού, η απώλεια των συντρόφων, η χρόνια περιπλάνηση, τον έχουν βάλει σε δεύτερες σκέψεις για την αξία του ταξιδιού. Η απογοήτευσή του είναι έκδηλη, ζωγραφισμένη σε κάθε στίχο, σε κάθε ρητό που βγαίνει από το στόμα του. Κατά τρόπο ειρωνικό, αν δεν είχε πραγματοποιηθεί το ταξίδι δεν θα είχε αποκτήσει τη σοφία που τώρα έχει.
Ο ποιητής, αγωνιζόμενος τον ευγενικό και συνειδητό αγώνα να καταπολεμήσει τις αδυναμίες του, να ολοκληρώσει τους σκοπούς και τα όνειρά του και να καταξιωθεί στη συνείδηση των ανθρώπων με το έργο του, βλέπει πως δικαιώνεται, έχει συνείδηση της επιτυχίας στη ζωή, της ποιητικής του δημιουργίας, και κερδίζει τη γαλήνη, αυτή την ψυχική πληρότητα, μετά το νόστο του, ύστερα από το "ταξίδι" μιας προσπάθειας, μιας επίτευξης, ενός σκοπού, μιας μικρής ή ολόκληρης ζωής, τελικά. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Ηρακλής Εμμ. Καλλέργης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Αγγλοσαξονικός χώρος
Ελληνικός χώρος
"ΜΥΘΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ" - "ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΣΥΣΤΟΙΧΙΑ": ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ
Μυθική μέθοδος
Η μυθική μέθοδος και ο T. S. Eliot
Η λειτουργία του μύθου στην ποίηση του Γ. Σεφέρη
Αντικειμενική συστοιχία
T. S. Eliot και Γ. Σεφέρης
Κ. Π. Καβάφης και Γ. Σεφέρης

ΟΜΗΡΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Γ. ΣΕΦΕΡΗ
Ομηρικά πρόσωπα και προσωπεία
Στροφή
"Οι σύντροφοι στον Άδη"
Μυθιστόρημα
Τετράδιο Γυμνασμάτων
"Πάνω σ' έναν ξένο στίχο"
Κίχλη
Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ'
"Ελένη"
Το θέμα του νόστου

ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Περικλέους Επιτάφιος: τα σχολικά κείμενα στο διαδίκτυο - ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

Περικλέους Επιτάφιος: κείμενο στο πρωτότυπο, εισαγωγή και ερμηνευτικές σημειώσεις.

Περικλέους Επιτάφιος σε νεοελληνική μετάφραση του Άγγελου Βλάχου.

Επίμετρο-παράλληλα κείμενα.

Φόρμα Γουγλ για την Εισαγωγή στον Θουκυδίδη







ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

ΠΕΡΙΚΛΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ – ΜΠΑΡΑΚ ΟΜΠΑΜΑ

Ο λόγος τους στου Αθηναίους τότε και σήμερα

Ομοιότητες και διαφορές

Ι. Υπάρχουν τριών ειδών ρητορικοί λόγοι κατά τον Αριστοτέλη, οι συμβουλευτικοί, οι δικανικοί και οι επιδεικτικοί (πανηγυρικοί).

Οι συμβουλευτικοί είναι λόγοι πολιτικοί που εκφωνούνται στις συνελεύσεις του λαού. Μ' αυτούς παρέχονται συμβουλές για το μέλλον. Ο ρήτορας προτρέπει ή αποτρέπει τον λαό με σκοπό την επίτευξη του συμφέροντος ή την αποφυγή πολιτικών σφαλμάτων. Δικανικοί λόγοι είναι οι εκφωνούμενοι στα δικαστήρια και αφορούν πράξεις που τελέστηκαν στο παρελθόν. Είναι κατηγορίες ή απολογίες και έχουν σκοπό την απόδειξη της ενοχής ή της αθωότητας του κατηγορουμένου με βάση τον νόμο και το αίσθημα του δικαίου. Επιδεικτικοί ή πανηγυρικοί λόγοι, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι επιτάφιοι, ήσαν οι εκφωνούμενοι σε διάφορες εορτές και συγκεντρώσεις. Με τους λόγους αυτούς εγκωμιάζονται ή επικρίνονται πράξεις και πρόσωπα του παρόντος με συχνές αναδρομές στο παρελθόν και προβλέψεις του μέλλοντος.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1. Σε ποιο από τα παραπάνω είδη ανήκει ο λόγος που εκφώνησε ο Περικλής;

2. Σε ποιο από τα παραπάνω είδη ανήκει ο λόγος που εκφώνησε ο Μπάρακ Ομπάμα;

ΙΙ. Οι αρχαίοι έβλεπαν κάθε είδος του λόγου σαν ζωντανόν οργανισμό που έχει μέλη (αρχή, μέση και τέλος) αρμονικά δεμένα μεταξύ τους, ώστε ν' αποτελούν αδιάσπαστη ενότητα. Η γενική αυτή αντίληψη εφαρμόζεται και στον ρητορικό λόγο. Τα κύρια μέρη, στα οποία ο ρήτορας ταξινομεί το απαραίτητο υλικό για τη συγκρότηση του κειμένου, είναι το προοίμιον, η διήγησις, η πίστις (απόδειξη) και ο επίλογος.

ΕΡΩΤΗΣΗ 3: Ακολουθούν την ίδια δομή με τους ρητορικούς λόγους οι ομιλίες του Περικλή και του Μπάρακ Ομπάμα; Ποιο είναι το προοίμιο στην κάθε ομιλία; Υπάρχει διήγηση;

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΟΜΠΑΜΑ - ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Γεια σου, Ελλάδα! (Χειροκρότημα). «Γειά σας» ! (στα ελληνικά) «Καλησπέρα!» (στα ελληνικά) στην κυβέρνηση και το λαό της Ελλάδας - συμπεριλαμβανομένου του Πρωθυπουργού Τσίπρα, τον οποίο θα ήθελα να ευχαριστήσω για τη συνεργασία του και για την παρουσία σας εδώ, μαζί με τόσους πολλούς νέους ανθρώπους, το μέλλον της Ελλάδας - Θέλω να σας ευχαριστήσω για τη θερμή και γενναιόδωρη υποδοχή σας .
Όπως πολλοί από εσάς γνωρίζετε, αυτό είναι το τελευταίο μου ταξίδι στο εξωτερικό ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, και ήμουν αποφασισμένος, στο τελευταίο ταξίδι μου, να έρθω στην Ελλάδα - εν μέρει επειδή έχω ακούσει για τη θρυλική φιλοξενία του Ελληνικού λαού - την «φιλοξενία» (στα ελληνικά). (Χειροκρότημα). Εν μέρει γιατί ήθελα να δω την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα. Αλλά και γιατί ήρθα εδώ με ευγνωμοσύνη από όλους για όσα η Ελλάδα - "Αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας"¹- έχει δώσει στην ανθρωπότητα δια μέσου των αιώνων.
Οι καρδιές μας έχουν συγκινηθεί από τις τραγωδίες του Αισχύλου και του Ευριπίδη, το πνεύμα μας έχει διευρυνθεί από τις ιστορίες του Ηροδότου και του Θουκυδίδη. Η κατανόησή μας για τον κόσμο και τη θέση μας σε αυτό έχει επεκταθεί από τον Σωκράτη και τον Αριστοτέλη.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, είμαστε ιδιαίτερα ευγνώμονες για την φιλία τόσων υπερήφανων Έλληνο-Αμερικάνων. Στην πατρίδα μου το Σικάγο - (Χειροκρότημα) - μπορείτε να τους βρείτε στη Greektown, με τις φουστανέλλες τους. (Γέλια.) Και μαζί, έχουμε γιορτάσει την Ημέρα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας στο Λευκό Οίκο. Είχαμε και σπανακόπιτα και ούζο. (Γέλια.) Έλληνο-Αμερικανοί έχουν υπηρετήσει στο στρατό για να διατηρήσουμε τη χώρα μας ελεύθερη. Ελληνο-Αμερικανοί έχουν συστρατευθεί με τον Δρ Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για να γίνουμε πιο δίκαιοι. Έλληνες ή Αμερικανοί, όλοι πανηγυρίζουμε για τον Γιάννη Αντετοκούμπο - (Χειροκρότημα) - ο οποίος φαίνεται ότι γίνεται όλο και καλύτερος κάθε χρόνο. Και αν κάποιος αναζητά ένα παράδειγμα για το κοινό πνεύμα μας, την αντοχή μας, δεν χρειάζεται να ψάξει πέρα ​​από την πόλη της Νέας Υόρκης, κοντά στο Ground Zero, όπου η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που ήταν σε ερείπια, είναι τώρα έχει υψωθεί και πάλι.
Πάνω απ 'όλα, είμαστε υπόχρεοι στην Ελλάδα για το πιο πολύτιμο από τα δώρα - η αλήθεια, η κατανόηση ότι ως άτομα με ελεύθερη βούληση, έχουμε το δικαίωμα και την ικανότητα να κυβερνήσουμε τον εαυτό μας. (Χειροκροτήματα.) Γιατί εδώ ήταν, 25 αιώνες πριν, στους βραχώδεις λόφους αυτής της πόλης, που προέκυψε μια νέα ιδέα. Η «Δημοκρατία» (στα ελληνικά). (Χειροκρότημα). Το «κράτος» (στα ελληνικά) - η δύναμη, το δικαίωμα να διοικεί - έρχεται από τον «Δήμο» (στα ελληνικά) - τους ανθρώπους. Η ιδέα ότι είμαστε πολίτες - όχι υπηρέτες, αλλά διαχειριστές της κοινωνίας μας. Η έννοια της ιδιότητας του πολίτη - που έχει και δικαιώματα και τις ευθύνες. Η πίστη στην ισότητα ενώπιον του νόμου - όχι μόνο για λίγους, αλλά για τους πολλούς, όχι μόνο για την πλειοψηφία, αλλά και τη μειονότητα. Αυτές είναι έννοιες που γεννήθηκαν σε αυτό το βραχώδες έδαφος.
Φυσικά, οι πρώτες μορφές της δημοκρατίας εδώ στην Αθήνα απείχαν πολύ από το τέλειο - ακριβώς όπως οι πρώιμες μορφές της δημοκρατίας στις Ηνωμένες Πολιτείες απείχαν πολύ από το τέλειο. Τα δικαιώματα της αρχαίας Αθήνας δεν είχαν επεκταθεί και σε γυναίκες ή σε σκλάβους. Αλλά ο Περικλής εξηγούσε, «το Σύνταγμα μας ευνοεί τους πολλούς και όχι τους λίγους ... αυτός είναι ο λόγος που ονομάζεται δημοκρατία."
Οι Αθηναίοι γνώριζαν επίσης ότι, όσο ευγενείς να είναι, οι ιδέες από μόνες τους δεν ήταν αρκετές. Για να έχουν νόημα, οι αρχές πρέπει να κατοχυρώνονται με τους νόμους και να προστατεύονται από θεσμικά όργανα, και να προωθούνται μέσω της συμμετοχής των πολιτών. Και έτσι συγκεντρώνονταν σε μια μεγάλη συνέλευση για να συζητούν και να αποφασίζουν κρατικές υποθέσεις, με κάθε πολίτη να έχει το δικαίωμα να μιλήσει, δίνοντας την ψήφο τους με ανάταση των χεριών, ή επιλέγοντας ένα βότσαλο - λευκό για ναι, μαύρο για όχι. Νόμοι χαραγμένο σε πέτρα για να τους βλέπουν όλοι και να τους τηρούν. Δικαστήρια, με πολίτες για ενόρκους, για να τηρούνται οι νόμοι αυτοί.
Οι πολιτικοί δεν ήταν πάντα ευχαριστημένοι επειδή μερικές φορές οι πέτρες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την προγραφή, για να εξορίσουν όσους δεν συμπεριφέρονταν σωστά. Αλλά σε όλες τις χιλιετίες που ακολούθησαν, συχνά επικράτησαν διαφορετικές απόψεις για της εξουσίας και την διακυβέρνηση. Σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, έχουν υπάρξει εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να χειριστούν τη δημοκρατία, ότι δεν μπορεί να χειριστούν την αυτοδιάθεση, ότι πρέπει να τους λένε τι να κάνουν. Ότι ένας κυβερνήτης πρέπει να διατηρήσει την τάξη με τη βία ή τον εξαναγκασμό ή με σιδηρά πυγμή. Υπήρξε μια διαφορετική έννοια της κυβέρνησης που λέει ότι η δύναμη τα κάνει όλα σωστά, ή ότι η ανεξέλεγκτη εξουσία μπορεί να περάσει μέσα από την κληρονομικότητα. Υπήρχε η πεποίθηση ότι ορισμένοι είναι ανώτεροι λόγω της φυλής ή της πίστης ή της εθνικότητας, και αυτές οι πεποιθήσεις συχνά χρησιμοποιήθηκαν για να δικαιολογήσουν την κατάκτηση, την εκμετάλλευση και τον πόλεμο.
Αλλά μέσα από όλη αυτή την ιστορία, η φλόγα που άναψε πρώτα εδώ στην Αθήνα ποτέ δεν πέθανε. Τελικά τροφοδοτήθηκε από έναν μεγάλο Διαφωτισμό. Πήρε αέρα από τους ιδρυτές της Αμερικής, οι οποίοι δήλωσαν ότι «Εμείς, οι άνθρωποι»² θα διοικούμε, ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και προικισμένοι από τον Δημιουργό μας με ορισμένα αναφαίρετα δικαιώματα.

1«αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας»: στίχος του Οδυσσέα Ελύτη από το Άξιον Εστί 

2Αναφορά στο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο αρχίζει με τις λέξεις «Εμείς, ο Λαός των Ηνωμένων Πολιτειών»