Thessaloniki. The Egnatia street during the Roman period

Animated φιλόσοφοι Επ 9 ~ Επίκουρος

1. Επίκουρος και ελληνιστική εποχή

2. Επίκουρος και ηδονή

3. Επίκουρος και λάθε βιώσας

4. Επίκουρος και ισότητα

5. Επίκουρος και άγχος, θάνατος

6. Επίκουρος και ατομική θεωρία

7. Όνομα σχολής, σκοπός της φιλοσοφίας και της ζωής


Eλληνιστικός είναι ο ελληνικός και, αργότερα, ελληνορωμαϊκός πολιτισμός κατά την περίοδο που αρχίζει με το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) και τελειώνει, συμβατικά, με την ήττα του Μάρκου Αντωνίου από τον Οκταβιανό στη ναυμαχία του Ακτίου, το 31 π.Χ. Στή διάρκεια των τριών αυτών αιώνων, την κεντρική θέση στην αρχαία φιλοσοφία δεν την κατείχε ούτε ο Πλατωνισμός ούτε η περιπατητική παράδοση που θεμελίωσε ο Αριστοτέλης, αλλά ο Στωικισμός, ο Σκεπτικισμός και ο Επικουρισμός, φιλοσοφικά συστήματα που αναπτύχθηκαν όλα μετά τον Αριστοτέλη.

Η ελληνιστική φιλοσοφία εξακολούθησε να ασχολείται με τα προβλήματα που είχαν θέσει ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας κι ο Αριστοτέλης. Κοινό σημείο τους ήταν η επιθυμία ν’ απαντήσουν στο ερώτημα: πώς πρέπει να ζει και να πεθαίνει ο άνθρωπος.

Κατ’ αυτό τον τρόπο, η Ηθική μπήκε στην ημερήσια διάταξη. Έγινε το υπ’ αριθμόν ένα φιλοσοφικό ζήτημα για τη νέα διεθνή κοινότητα.

Το ερώτημα ήταν: ποια είναι η πραγματική ευτυχία, και πώς μπορεί κανείς να φτάσει σ’ αυτή.

Ενότητα 17, Κείμενα Αυτενέργειας, Πλάτωνος Πολιτικός 271e-272b

Η ζωή των ανθρώπων κατά την εποχή της βασιλείας του Κρόνου

Στον διάλογο αυτόν διερευνάται η φύση του πολιτικού άνδρα. Στο πρώτο μέρος του διαλόγου, από όπου και το παρακάτω απόσπασμα, ο βασιλιάς–πολιτικός ορίζεται ως ποιμένας της ανθρώπινης αγέλης. Προκειμένου να διερευνηθεί και να αποσαφηνιστεί η φύση του πολιτικού, ο Ξένος εξετάζει τον Σωκράτη τον Νεώτερο και καταφεύγει στον μύθο για τις κοσμικές βασιλείες. Συγκεκριμένα, ανατρέχει στον ανθρώπινο βίο κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κρόνου, οπότε το σύμπαν ακολουθούσε κατά την περιστροφή του διαφορετική φορά από τη φορά του κατά την τρέχουσα για τους δύο συνομιλητές βασιλεία, αυτήν του Δία.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
θῠραυλέω, μέλ. -ήσω, ζω στο ύπαιθρο, διαμένω σε ανοιχτό χώρο, κατασκηνώνω, κ.λπ.· στον πόλεμο, ζω σε στρατόπεδο, σε Αριστ.

ἀνα-βιόω=ἀναβιώσκομαι, μέλ. -βιώσομαι, αόρ. βʹ ἀνεβίων ή -εβίουν· παρακ. -βεβίωκα· επανέρχομαι στη ζωή, ξαναζώ, σε Αριστοφ., Πλάτ.

κεράννῡμι και -ύω· παρατ. ἐκεράννυν, μέλ. κεράσω, αόρ. αʹ ἐκέρᾰσα, ποιητ. κέρασα, Επικ. κέρασσα — Μέσ., αόρ. αʹ ἐκερασάμην, Επικ. γʹ ενικ. κεράσσατο — Παθ., μέλ. κρᾱθήσομαι, αόρ. αʹ ἐκράθην [ᾱ], επίσης ἐκεράσθην· παρακ. κέκρᾱμαι, επίσης κεκέρασμαι· (κεράω)· I. ανακατεύω, αναμειγνύω (πρβλ. κρᾶσις)· 1. κυρίως λέγεται για την αραίωση του κρασιού με νερό, σε Ομήρ. Οδ., Αττ.· ομοίως στη Μέσ., ὅτε περ οἶνον κέρωνται, όταν ανακατεύουν το κρασί τους, σε Ομήρ. Ιλ.· κρητῆρα κεράσσατο, του ανακάτεψε ένα κύπελο, σε Ομήρ. Οδ. — Παθ., κύλιξ ἴσον ἴσῳ κεκραμένη, κύπελλο αναμεμειγμένο μισό-μισό με νερό και κρασί, σε Αριστοφ. 2. ψυχραίνω ή βάφω μέσω του ανακατέματος, θυμῆρες κεράσασα, έχοντας αναμείξει (το νερό) σε κατάλληλη θερμοκρασία, σε Ομήρ. Οδ. 3. γενικά, ανακατεύω, αναμειγνύω, ρυθμίζω, μετριάζω, Λατ. tempero, λέγεται για καιρικές συνθήκες, ὧραιμάλιστα κεκραμέναι, οι πιο εύκρατες εποχές, σε Ηρόδ.· οὐ γῆρας κέκραται γενεᾷ, κανένας γέρος δεν αναμειγνύεται με τη φυγή, δηλ. δεν έχει ηλικιωμένους, σε Πίνδ.· λέγεται για νοητικές καταστάσεις, σε Πλάτ. II. γενικά, αναμιγνύω, ανακατεύω, Λατ. attempero, ἔκ τινος, κάποιο πράγμα, στον ίδ.· φωνὴ μεταξὺ τῆς τε Χαλκιδέων καὶ Δωρίδος ἐκράθη, σε Θουκ.


Μετάφραση
ΞΕ. Καλά παρακολούθησες το συλλογισμό. Αλλ' εκείνο, που ρώτησες ότι όλα γεννιώνται από μόνα τους για τη χρήση των ανθρώπων, δεν έχει καμιά σχέση με την τωρινή πορεία, αλλ' ανήκει και αυτό στον προηγούμενο κύκλο. Γιατί τότε πρώτα πρώτα αυτή την περιστροφή την κυβερνούσε και τη φρόντιζε όλη ο θεός, όπως πάλι κατά τόπους το ίδιο συνέβαινε, αφού όλα τα μέρη του κόσμου ήταν μοιρασμένα από τους θεούς τους επιφορτισμένους να τα κυβερνούν. Και μάλιστα και τα ζώα τα είχαν μοιραστή κατά γένη και αγέλες, σαν βοσκοί, θεία πνεύματα, από τα οποία καθένα, μη έχοντας ανάγκη του άλλου, μόνο προνοούσε για όλες τις ανάγκες τους, ώστε κανένα δεν ήταν άγριο ούτε αλληλοτρώγονταν, και δεν υπήρχε μεταξύ τους ούτε πόλεμος ούτε κανενός είδους φιλονικία· και άλλα ευεργετήματα, όσα είναι επακόλουθα αυτής της τακτοποιήσεως, θα μπορούσε κανείς να διηγηθή χιλιάδες.

271e  Εκείνο λοιπόν που ειπώθηκε, πως οι άνθρωποι, ζούσαν μόνοι τους χωρίς εξωτερική βοήθεια, ειπώθηκε για τον εξής λόγο. Ο ίδιος ο θεός τους εποίμαινε και ο ίδιος τους κυβερνούσε, καθώς ακριβώς τώρα οι άνθρωποι, που είναι ζώο πιο θεϊκό, κυβερνούν άλλα είδη ζώων κατώτερα απ' αυτούς. Όταν τους κυβερνούσε εκείνος, δεν υπήρχαν πολιτικά συστήματα ούτε καθένας είχε δικές του γυναίκες και παιδιά. Γιατί από τη γη ξαναγύριζαν στη ζωή όλοι, χωρίς να θυμούνται τίποτα από την προηγούμενη ύπαρξή τους· τέτοια δεν υπήρχαν, είχαν όμως άφθονους καρπούς από τα καρποφόρα δέντρα και από πολλή άλλη βλάστηση, που δεν φύτρωναν ύστερα από καλλιέργεια, αλλά η γη μόνη της τους πρόσφερε. Και γυμνοί και χωρίς κρεββάτια, ζώντας στο ύπαιθρο το περισσότερο, τα συγκόμιζαν, γιατί οι εποχές τους ήταν μέτριες, ώστε δεν υπόφεραν, και είχαν μαλακά κρεββάτια από χλόη που φύτρωνε από τη γη άφθονη. Άκουσες λοιπόν, Σωκράτη, τη ζωή που έκαναν οι άνθρωποι την εποχή της βασιλείας του Κρόνου. Αυτήν, που λένε πως είναι κατά την εποχή της βασιλείας του Δία, την τωρινή, ζώντας την ο ίδιος τη γνωρίζεις. Θα μπορούσες τώρα και θα 'θελες να κρίνης ποια απ' τις δυο είναι περισσότερο ευτυχισμένη;

ΝΕ. ΣΩ. Με κανένα τρόπο.

Μετάφραση Ηλίας Λάγιος, πηγή Πύλη Ελληνικής Γλώσσας

Δεύτερη μετάφραση από Ι. Χριστοδούλου
ΞΕ. Σωστά κατάλαβες αυτά που είπα. Αυτό όμως που ρώτησες, για την εποχή που γεννιούνταν όλα μόνα τους, για χάρη των ανθρώπων, καθόλου δεν ανήκει στην τωρινή φορά της περιστροφής, αλλά, και αυτό, ανήκε στην προηγούμενη. Γιατί τότε, στην αρχή, ο θεός ήταν επικεφαλής και φρόντιζε ολόκληρη την περιστροφή· και με τον ίδιο τρόπο, πάλι, όλα τα μέρη του κόσμου ήταν χωρισμένα σε περιοχές, και βρίσκονταν υπό την εξουσία θεοτήτων. Τα ζώα, μάλιστα, ως ένα είδος νομής, μοιράστηκαν σε γένη και αγέλες ανάμεσα σε θείους δαίμονες· και φρόντιζε καθένας μόνος του για όλα, όσα χρειάζονταν τα πλάσματα που είχε στη νομή του· ώστε, κανένα ζώο δεν ήταν άγριο, ούτε έτρωγαν το ένα το άλλο, και δεν υπήρχε ανάμεσα τους πόλεμος, ούτε κανένα είδος διαμάχης. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε αναρίθμητα άλλα, που απορρέουν από μια τέτοια τακτοποίηση του σύμπαντος. Αυτό που είπαμε, όμως, για την αυτόνομη ζωή των ανθρώπων, ειπώθηκε για τον εξής λόγο. Τη νομή τους την είχε ο θεός, και τους επέβλεπε ο ίδιος, όπως τώρα οι άνθρωποι, που είναι ζώο διαφορετικό και περισσότερο θείο από τα υπόλοιπα, έχουν τη νομή άλλων γενών, που είναι κατώτερα από τους ίδιους. Όταν είχε τη νομή εκείνος, δεν υπήρχαν πολιτείες, ούτε οι άντρες κατείχαν τις γυναίκες και τα παιδιά· γιατί όλοι ξαναγυρνούσαν στη ζωή από τη γη, χωρίς να θυμούνται τίποτε από τα περασμένα. Κι ενώ καθόλου δεν υπήρχαν τέτοια πράγματα, είχαν άφθονους καρπούς από τα δένδρα και από πολλά άλλα φυτά, που δε φύτρωναν με τη γεωργία, αλλά τα παρήγε μόνη της η γη. Τον περισσότερο καιρό, μάλιστα, ζούσαν στην ύπαιθρο γυμνοί και δίχως κρεβάτι· αφού οι εποχές ήταν ευνοϊκές και δεν τους δημιουργούσαν προβλήματα∙ και είχαν μαλακά κρεβάτια, καθώς από τη γη φύτρωνε άφθονη πόα. Αυτή λοιπόν, Σωκράτη, ήταν η ζωή όταν βασίλευε ο Κρόνος· όσο για την τωρινή, που λένε πως είναι η εποχή του Δία, τη γνωρίζεις ο ίδιος· θα μπορούσες, άραγε, και θα ήθελες, να διακρίνεις από τις δυο την πιο ευτυχισμένη;

ΝΕ. ΣΩ. Με κανέναν τρόπο.

Διαφορετικοί τρόποι εκφοράς του τρόπου
1)Τροπικές μετοχές: επιστατών, μεμνημένοι, θυραυλούντες.
2) Αναφορική παραβολική του τρόπου: καθάπερ νυν άνθρωποι ......
3) Επιρρηματικά κατηγορούμενα του τρόπου: αυτομάτου, αυτομάτης, γυμνοί και άστρωτοι.