Ερωτόκριτος - Φύλλο Εργασίας

 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 

Βιτσέντζος Κορνάρος, Ερωτόκριτος, Κείμενα ΝΕΛ Α' Λυκείου

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Μπορείτε να αναγνωρίσετε ποια είναι τα βασικά μουσικά θέματα που ντύνουν την ταινία "Ερωτόκριτος"; 

2. Τα θεωρείτε πετυχημένα; Ταιριάζουν με το ύφος της ταινίας και τις σκηνές που ντύνουν μουσικά;

3. Ποια είναι τα βασικά πρόσωπα του Ερωτόκριτου και ποιο είναι το βασικό θέμα του έργου; Ποια άλλα βασικά θέματα/μοτίβα διακρίνετε (πχ εξορία, ξενιτειά, χάσμα γενεών κλπ) ;

4. Σε ποια σκηνή της Οδύσσειας υπάρχει το μοτίβο της μεταμόρφωσης και της δοκιμασίας;   

5. Σε ποιους τόπους και σε ποια εποχή εκτυλίσσεται το έργο;

6. Πόσους αφηγητές έχουμε στην ταινία και ποιος είναι ο ρόλος τους; 

7. Ποια είναι τα μυθολογικά/φανταστικά στοιχεία που περιέχει το έργο;

8. Ποια είναι η άποψη του βασιλιά Ηρακλή για το γάμο της κόρης του; Ποια είναι η άποψη της Αρετούσας; Τι συμπεράσματα βγάζουμε για τις σχέσεις ανάμεσα στα φύλα εκείνη την εποχή;

9. Πώς χαρακτηρίζετε τον Ερωτόκριτο και πώς την Αρετούσα, το βασιλιά και τη βασίλισσα;

10. Ποια από τα τρία βασικά χαρακτηριστικά της κρητικής λογοτεχνίας βρίσκουμε στο έργο; (Να απαντήσετε αφού πρώτα ξαναδιαβάσετε τα αντίστοιχα εισαγωγικά σημειώματα από το βιβλίο των Κειμένων )

11. Ποια είναι η άποψή σας για την ταινία που παρακολουθήσατε;

 

12. Πώς σας φαίνονται τα αποσπάσματα του έργου που υπάρχουν στο σχολικό εγχειρίδιο;

Β. Κορνάρος, απόσπασμα από τον Ερωτόκριτο που έχει μελοποιηθεί

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ ΕΡΜΗΝΕΥΜΕΝΟΣ ΑΠΟ 77 ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΣΕ 40 ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 

https://youtu.be/vEb_4tiS9bM

Ι. 
Του Κύκλου τα γυρίσματα που ανεβοκατεβαίνου 

Και του τροχού που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνου, 

Και των αρμάτω οι ταραχές, έχθρητες και τα βάρη, 

Του Έρωτα η μπόρεση και της φιλιάς η χάρη, 

Ετούτα μ'εκινήσασι τη σήμερον ημέρα

 ν'αναθιβαλω και να πω τα κάμαν και τα φέρα 

Τότες μια άγάπη μπιστική στον κόσμο έφανερώθη 

Κ'εγράφτη μέσα στην καρδιά κι ουδέ ποτέ τση έλειώθη. 

Και με τιμή ήταν (ήσαν) δυό κορμιά στου πόθου το καμίνι 

Και κάμωμα πολλά ακριβό σ' έτοιους καιρούς εγίνη 

ΙΙ. 

Ήκουσες Αρετούσα μου τα θλιβερά μαντάτα, 

Που ό κύρης σου μ' έξόρισε στης ξενιτιάς τη στράτα; 

Τέσσερεις μέρες μοναχάς μου'δωκε ν'ανιμένω

Κι άπόκει να ξενίτευτώ,πολλά μακρά να πηαίνω 

Και πως να σ' άποχωριστώ και πως να σου μακρύνω 

Και πως να ζήσω δίχως σου στον ξορισμόν έκείνο; 

Κατέχω το κι ο κύρης σου γλήγορα σε παντρεύγει 

Ρηγόπουλο, αφεντόπουλο, σαν έισ' έσύ γυρεύει .  

Κι ο κύρης όντε βουληθεί και θε να με παντρέψη 

Και δω πως γάμο κτάσσεται και το γαμπρό γυρέψη, 

Καλλιά θανάτους εκατό την ώρα θέλω πάρει, 

Άλλος παρά ο Ρωτόκριτος γυναίκα να με πάρη. 

Παρακαλώ, θυμού καλά, ό,τι σου λέγω τώρα 

Και γρήγορα μισεύγω σου, μακραίνω από τη χώρα 

Μα όπου κι αν πάγω, όπου βρεθώ και τον καιρό που ζήσω 

Τάσσω σου άλλη να μη δω μηδέ ν' ανατρανίσω 

Καλλιά 'χω εσέ με θάνατο παρ' άλλη με ζωή μου, 

Για σέναν εγεννήθηκε στον κόσμο το κορμί μου. 

Τούτο εδώθη σ'ολους μας: ότι κι αν πεθυμούμε, 

Μ'ολον οπού 'ναι δύσκολον, εύκολο το κρατούμε 

Κι εύκολα το πιστεύγομε κείνο που μας αρέσει 

Και κάθα είς σ' τούτο μπορεί να σφάλει και να φταίση. 

ΙΙΙ. 

Τα πάθη πια δεν κιλαδεί το πικραμένο αηδόνι, αμέ πετά πασίχαρο, μ' άλλα πουλιά σιμώνει. 

Ετούτ' η αγάπη η μπιστική με τη χαρά ετελειώθη 

Και πλερωμή στα βάσανα μεγάλη τως εδόθη.

 Για τούτο οπού 'ναι φρόνιμος , μηδέ χαθή στα πάθη 

Το ρόδο κι όμορφος αθός γεννάται μες στ' αγκάθι. 

Και κάθα είς που εδιάβασεν εδά κι ας το κατέχη : 

Μη χάνεται στον κίνδυνο, μα πάντα ελπίδα άς έχη. 

Στάλα τη στάλα το νερό το μάρμαρο τρυπάτο 

Εκείνο που μισεί κανείς γυρίζει κι αγαπάτω. 

Τα μάτια δεν καλοθωρούν στο μάκρεμα του τόπου 

Μα πιο καλά και πιο μακριά θωρεί (βλέπει) η καρδιά του ανθρώπου. 

Απ'οτι κάλλη έχει ο άνθρωπος τα λόγια έχουν τη χάρη 

Και κάνουσι κάθε καρδιά παρηγοριά να πάρει 

Για μένα όλα σφάλουσι και πάσιν άνω-κάτω 

Για ΜΕ Ξαναγεννήθηκε η φύση των πραγμάτων. 

Για μένα όλα σφάλουσι και πάσιν άνω-κάτω

Για ΜΕ Ξαναγεννήθηκε η φύση των πραγμάτων.

77 καλλιτέχνες, 40 διαφορετικά σημεία της Αττικής και ένα αριστούργημα της ελληνικής λογοτεχνίας, συνθέτουν τον καμβά της δράσης και της δημιουργίας του «εναλλακτικού» video «Παίζουμε Οικολογικά -- Ζούμε Λογικά -- Ενεργούμε Ομαδικά»! Επιμέλεια Μανώλης Ρασούλης.

Ερωτήσεις

1. Τι είδους ομοιοκαταληξία έχουμε στο παραπάνω απόσπασμα

2. Ποια γλώσσα χρησιμοποιεί ο ποιητής

3. Τι απόψεις εκφράζονται στο απόσπασμα Ι, στο απόσπασμα ΙΙ και στο απόσπασμα ΙΙΙ;

Γ. Σύγκριση κειμένων: βρίσκεται κάποια ομοιότητα ανάμεσα στον Ερωτόκριτο και το δημοτικό ποίημα που ακολουθεί;

«Ο γυρισμός του ξενιτεμένου» (δημοτικό τραγούδι)

Ερρόδισε γ’ η ανατολή και ξημερώνει η δύση,[...]

παν τα πουλάκια στη βοσκή κι οι λυγερές στη βρύση.

Βγαίνω κι εγώ κι ο μαύρος μου και τα λαγωνικά μου.

Βρίσκω μια κόρη πόπλενε σε μαρμαρένια γούρνα.

Τη χαιρετάω, δε μου μιλεί, της κρένω, δεν μου κρένει.

—Κόρη, για βγάλε μας νερό, την καλή μοίρα να ’χεις,

να πιω κι εγώ κι ο μαύρος μου και τα λαγωνικά μου.

Σαράντα σίκλους έβγαλε, στα μάτια δεν την είδα,

κι απάνω στους σαρανταδυό τη βλέπω δακρυσμένη.

—Γιατί δακρύζεις, λυγερή, και βαριαναστενάζεις;

Μήνα πεινάς, μήνα διψάς, μην έχεις κακή μάνα;

—Μήτε πεινώ, μήτε διψώ, μήτ’ έχω κακή μάνα.

Ξένε μου, κι αν εδάκρυσα κι αν βαριαναστενάζω,

τον άντρα ’χω στην ξενιτειά και λείπει δέκα χρόνους[...].

—Κόρη μου, ο άντρας σου πέθανε, κόρη μου, ο άντρας σου χάθη·

τα χέρια μου τον κράτησαν, τα χέρια μου τον θάψαν,

ψωμί κερί τού μοίρασα, κι είπε να τα πλερώσεις,

τον έδωκα κι ένα φιλί, κι είπε να μου το δώσεις.

—Ψωμί κερί τού μοίρασες, διπλά να σε πλερώσω,

μα για τ’ εκείνο το φιλί, σύρε να σου το δώσει.

—Κόρη μου, εγώ είμαι ο άντρας σου, εγώ είμαι κι ο καλός σου.

—Ξένε μου, αν είσαι ο άντρας μου, αν είσαι κι ο καλός μου.

δείξε σημάδια της αυλής και τότες να πιστέψω.

—Έχεις μηλιά στην πόρτα σου και κλήμα στην αυλή σου,

κάνει σταφύλι ροζακί και το κρασί μοσκάτο,

κι όποιος το πιει δροσίζεται και πάλι αναζητά το.

—Αυτά είν’ σημάδια της αυλής, τα ξέρει ο κόσμος όλος,

διαβάτης ήσουν, πέρασες, τά-είδες και μου τα λέεις.

Πες μου σημάδια του σπιτιού και τότες να πιστέψω.

—Ανάμεσα στην κάμαρα χρυσό καντήλι ανάφτει,

και φέγγει σου που γδύνεσαι και πλέκεις τα μαλλιά σου,

φέγγει σου τις γλυκές αυγές που τα καλά σου βάζεις.

—Κάποιος κακός μου γείτονας σου τα ’πε και τα ξέρεις.

Πες μου σημάδια του κορμιού, σημάδια της αγάπης.

—Έχεις ελιά στα στήθη σου κι ελιά στην αμασκάλη [...].

—Ξένε μου εσύ είσαι ο άντρας μου, εσύ είσαι κι ο καλός μου.

[πηγή: Ν. Γ. Πολίτης, Δημοτικά Τραγούδια. Εκλογαί από τα τραγούδια του Ελληνικού λαού, Αθήνα 1958 (παρατίθεται στο Ομηρικά Έπη Οδύσσεια, Α΄ Γυμνασίου, μτφ. Δ.Ν. Μαρωνίτης, Αθήνα: ΟΕΔΒ]