" Οι ψυχολόγοι και οι κοινωνιολόγοι που έχουν μελετήσει το φαινόμενο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο κομφορμισμός αυτός, τάση ισχυρή και επίμονη, πηγή του έχει την κοινωνική φύση του ανθρώπου. Ζώο κατ’ εξοχήν κοινωνικό ο άνθρωπος, όταν έρχεται αντιμέτωπος με σημαντικές για τη συλλογική ζωή «δοξασίες της μάζας», αισθάνεται ζωηρότερο ενδιαφέρον για τη συντήρηση των λαϊκών εξηγήσεων που κρατούν συμπαγή την ομάδα, παρά για τις κριτικές αναλύσεις που μπορούν να τη διαιρέσουν και να τη διαλύσουν. «Χρειάζεται» τους άλλους, τον αριθμό, το πλήθος: στο πανηγύρι, στο θέαμα, στον περίπατο και στο καφενείο ή στο εστιατόριο. Δε «χαίρεται» τις ανέσεις της ζωής και τις πιο στοιχειώδεις, παρά συντροφεμένος. Πρέπει να τις μοιραστεί, κατά κάποιο τρόπο, με άλλους, για να τις απολαύσει. Και για να τους κρατήσει κοντά του αυτούς τους άλλους, είναι έτοιμος να κάνει πολλές παραχωρήσεις στις κρίσεις και στο γούστο του: να μπει στο δικό τους δια νοητικό ορίζοντα, να συμμεριστεί τα συναισθήματά τους, να παραδεχτεί τις προτιμήσεις τους.
Έχουμε λοιπόν καταδικαστεί να είμαστε αιχμάλωτοι της συμβιωτικής ομάδας; Θα παρεξηγούσε τη θέση μας εκείνος που θα την ερμήνευε με αυτό τον τρόπο. Όχι υποχείριος, υποκείμενος στις ιδέες και στις τάσεις του κοινωνικού σώματος είναι ο άνθρωπος. Το οργανωμένο πλήθος, η κοινωνική ομάδα μάς στηρίζει, μας προστατεύει, αλλά και θολώνει την όραση, μηχανοποιεί τη συμπεριφορά, δένει τη σκέψη. Από τη δουλεία αυτή σώζεται μόνο ο επώνυμος άνθρωπος που θα ορθώσει την κεφαλή του πάνω από τον ορίζοντα της μάζας και θα τολμήσει ν’ αντικρίσει με τις δικές του διανοητικές δυνάμεις τα πράγματα, με τη δική του βούληση τις περιπλοκές της ζωής, με τη δική του ευαισθησία το θέαμα του κόσμου. Ας θυμηθούμε εδώ τα βαθυστόχαστα λόγια του Nietzsche: «Πόσην αλήθεια σηκώνει, πόσην αλήθεια αποτολμάει ένα πνεύμα; Αυτό έγινε για μένα, ολοένα και πιο πολύ, το αληθινό μέτρο των αξιών. Η πλάνη δεν είναι τύφλωση, η πλάνη είναι ανανδρία. Στη γνώση, κάθε κατάκτηση, κάθε βήμα εμπρός προέρχεται από το θάρρος, από τη σκληρότητα απέναντι στον εαυτό μας, από την εντιμότητα απέναντι στον εαυτό μας».
ΕΡΩΤΗΣΗ 1
Στο Κείμενο I ο δοκιμιογράφος χρησιμοποιεί διάφορα μέσα, για να γίνει σαφής και κατανοητός και να δημιουργήσει κλίμα οικειότητας και επικοινωνίας με τον αναγνώστη. Να εντοπίσετε δύο από αυτά τα μέσα καταγράφοντας και τα αντίστοιχα χωρία.
ΕΡΩΤΗΣΗ 2
Να γράψετε ένα περιληπτικό κείμενο 50-60 λέξεων στο οποίο θα παρουσιάσετε
το πρόβλημα που εκθέτει ο δοκιμιογράφος στον πρόλογο και τις απόψεις που
διατυπώνει στην τελευταία παράγραφο για τη δυνατότητα αντιμετώπισής του.
διατυπώνει στην τελευταία παράγραφο για τη δυνατότητα αντιμετώπισής του.
ΕΡΩΤΗΣΗ 3
Β2. a. «Είναι απίστευτο το πόσο εύκολα ακόμα και σε ομαλές περιστάσεις διαδίδονται οι ομαδικές πλάνες». Με ποια μέσα πειθούς προσπαθεί ο δοκιμιογράφος να στηρίξει την παραπάνω άποψη;
b. Να αντικαταστήσετε τις παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις του Κειμένου Ι με άλλες που δηλώνουν την ίδια νοηματική σχέση: εντούτοις, Φυσικά (1η παράγραφος), λοιπόν (4η παράγραφος).
look here.
