Παρασκευή 14 Μαΐου 2021

Ο δάσκαλός μου το χταπόδι της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου

Η ιδέα ότι οι άνθρωποι μπορούσαν να ερωτευθούν αντικείμενα, κυρίως αγάλματα αλλά και ζώα είναι αρχαία.

Ο ποικιλογράφος της Ύστερης Αρχαιότητας Αθήναιος από τη Ναύκρατη της Αιγύπτου (ήταν σύγχρονος του Μάρκου Αυρήλιου) και έχει γράψει το έργο που όλοι έχουν ακούσει αλλά ελάχιστοι έχουν διαβάσει, τους «Δειπνοσοφιστές», στο βιβλίο XIII (13) που είναι γνωστό με τον τίτλο «Λόγος Ερωτικός» καταγράφει τα πάντα περί έρωτος. Μέσα «στα πάντα» περί έρωτος υπάρχει και μια λίστα από τους πιο γνωστούς έρωτες ανθρώπων με ζώα.

Ο Αθήναιος δεν είχε ακούσει ή διαβάσει για την περίπτωση ανθρώπου που ερωτεύτηκε χταπόδι.

Όμως, ο Craig Foster, φετινός νικητής του Όσκαρ στην κατηγορία ντοκιμαντέρ για την ταινία «My octopus teacher» περιγράφει ακριβώς αυτό: τη σχέση που ανέπτυξε με ένα θηλυκό χταπόδι στις θάλασσες της Νοτίου Αφρικής και την οποία κατέγραψε με την υποβρύχια κάμερα του και σε κάποιο σημείο τη χαρακτηρίζει ο ίδιος «έρωτα»

Έχοντας διαβάσει αρκετά καλά τον ποικιλογραφο Αθήναιο (δεδομένου ότι χρησιμοποιώ το όνομά του ως ψευδώνυμο για να γράφω άρθρα για την ιστορία της Γαστρονομίας και την κουλτούρα του φαγητού) η πληροφορία ότι ένας άνθρωπος δέθηκε με «κάτι σαν έρωτα» με ένα χταπόδι, δεν μου έκανε εντύπωση αλλά είχα την απορία να δω πως θα θα κατέγραφε μια τέτοια σχέση τον 21ο αιώνα.

Ο Foster είναι επαγγελματίας κινηματογραφιστής και δεν έχει κανένα ενδοιασμό να «στήσει» την ιστορία του πάνω σ’ένα οικείο κλισέ της εποχής: κάποια στιγμή έπαθε υπερκόπωση και αναζήτησε καταφύγιο στη Φύση για να την ξεπεράσει. Στις καθημερινές του καταδύσεις στην παραλία κοντά στο σπίτι του ανακαλύπτει ένα χταπόδι κι αρχίζει να το παρακολουθεί με την κάμερα.

Μέρα με την ημέρα ανακαλύπτει ένα πλάσμα πολύ υψηλής ευφυίας που μπορεί να σκέφτεται στρατηγικά για να επιβιώνει, να επιλύει γρίφους και να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες των κυνηγών του. Ανακαλύπτοντας θαυμαστές ικανότητες σ’ένα απόκοσμο πλάσμα που δεν συγγενεύει στο ελάχιστο με το ανθρώπινο είδος (με τους δεινόσαυρους είμαστε πιο κοντά ως είδος), ανακαλύπτει μαζί και την απεραντοσύνη της Φύσης αλλά και τον επείγον χαρακτήρα που έχει η διάσωση των θαλασσών.

Δεδομένου ότι ουδόλως σοκαρίστηκα από το κόνσεπτ «σχέση ενός ανθρώπου με ένα χταπόδι» είχα από την αρχή επιλέξει ένα κριτήριο για να αποτιμήσω το πόσο σοβαρά έπρεπε να πάρω τον ντοκιμαντέρ: αν ο Foster είχε παθιαστεί τόσο ώστε να επεμβαίνει για να διασώζει το χταπόδι του από τους φυσικούς του εχθρούς. Όμως, όχι. Δεν το έκανε κι αυτό για μένα το έσωσε ολόκληρο.

Αξίζει να το δείτε. Είναι ενδιαφέρον και ανθρώπινο μ'ένα γλυκό τρόπο. Προβάλλεται στο Netflix αλλά το βρήκα δωρεάν στο DocumentaryMania σε καλή ανάλυση.

Όχι! Δεν τελειώσαμε ακόμα.

Από πέρυσι έχει πέσει στην αντίληψή μου, διαβάζοντας βασικώς τη στήλη της Επιστήμης στην ισραηλινή Haaretz που είναι καλύτερη κι από αυτή του Guardian που έχει ως γνωστόν την καλύτερη στήλη για θέματα Επιστήμης, γνώριζα ότι οι επιστήμονες μελετάνε τα χταπόδια για να μάθουν περισσότερα για τον ύπνο των ανθρώπων. Μάλιστα!

Βρήκα κάποια άρθρα, εκτός paywall, για να μάθετε, εφόσον το επιθυμείτε, γιατί σήμερα οι επιστήμονες μελετούν με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και προσοχή τα χταπόδια.


Big-brained cephalopods could shine light on the evolution and neurobiology of intelligence, complexity, and more—and inspire medical and technological breakthroughs. Scientific American.

Why Octopuses Might Be The Next Lab Rats. NPR.

Eight reasons why octopuses are the genius of the oceans. BBC.

Πηγή: FACT NEWS