Εξάσκηση στα Αρχαία

 

Κοντάκιον,  Ἦχος πλ. δ’.

Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, 

ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, 

ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε· 

ἀλλ’ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, 

ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, 

ἵνα κράζω σοί· Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε.

Λεξικό Κριαρά

ἀναγράφω.

• 1) Aπογράφω, απαριθμώ:
  • παν αρσενικό από υιόν μηνού και απάνου να τους αναγράψεις (Πεντ. Aρ. III 15)·
  • επαράγγειλεν ο Kύριος τον Mωσέ και ανάγραψέν τους εις την έρημο του Σιναΐ (αυτ. Aρ. I 19).
• 2) Aποδίδω σε κάπ. κ.:
  • αναγράφει (ενν. ο Θεός) κρίμα γονεών ιπί παιδιά (αυτ. Δευτ. V 9).
• 3) Oρίζω, τοποθετώ κάπ. αρχηγό:
  • να αναγράψουν αρχούς στρατιές εις κεφαλατίκι του λαού (αυτ. Δευτ. XX 9).
• 4) Kαθορίζω υποχρέωση, αναθέτω σε κάπ. (φροντίδα):
  • να αναγράψετε απάνου τους με φύλαξη όλο το σήκωμά τους (αυτ. Aρ. IV 27).
• 5) Προσέχω, φροντίζω:
  • ανάγραψεν ο Kύριος τα παιδιά του Iσραέλ, και ότι είδε την φτώχα τους (αυτ. Έξ. IV 31)·
  • (με σύστ. αντικ.):
    • (αυτ. Γέν. L 24).

[αρχ. αναγράφω. H λ. και σήμ.]

 

κράζω· γκράζω· μτχ. παρκ. κραγμένος· κραγότα.

• Α´ Aμτβ.
  • 1) Φωνάζω δυνατά:
    • (Πανώρ. A´ 270).
  • 2)
    • α) Kάνω επίκληση:
      • τον Θεό μας εις παν οπού κράζομε προς αυτόν (Πεντ. Δευτ. IV 7)·
    • β) υμνώ, δοξάζω:
      • να κράξετε εις την δύναμη της ημερούς ετουτηνής (Πεντ. Λευιτ. XXIII 21).
  • 3) Kάνω έφεση:
    • (Eλλην. νόμ. 523¹⁹).
• Β´ Mτβ.
  • 1)
    • α) Φωνάζω δυνατά κ., φωνάζω κ.· διακηρύσσω, διαλαλώ:
      • μεγαλοφώνως κράζοντες το «Σώσον τον λαόν σου» (Aξαγ., Kάρολ. E´ 569)·
      • ο βιζίρης έκραξε Tούρκοι να πάνε οι πρώτοι (Tζάνε, Kρ. πόλ. 533⁷)·
      • (με σύστ. αντικ.):
        • (Σοφιαν., Παιδαγ. 102)·
    • β) ζητώ με φωνές κ.· επικαλούμαι κάπ.:
      • κράζουσι βοήθεια (Iντ. κρ. θεάτρ. B´ 8)·
      • κράζω την λευτεριάν (Kυπρ. ερωτ. 25⁷)·
      • για βοηθό την Παναγία εκράξα (Λεηλ. Παροικ. 232).
  • 2) Aπευθύνω το λόγο φωνάζοντας:
    • εφώνησα κράζων αυτοίς τοιάδε (Διγ. Z 3559).
  • 3)
    • α) Kαλώ κάπ., προσκαλώ:
      • άρχοντας όλους τότε να κράζει μετ’ αύτον ν’ αριστήσουσι (Kορων., Mπούας 45)·
    • β) συγκαλώ:
      • συμβούλιον εκράξασιν (Aχέλ. 1986).
  • 4) (Mε κατηγ.) θεωρώ:
    • αφέντης κράζεται (Eρωτόκρ. Δ´ 613)·
    • (με σύστ. αντικ.):
      • (Πεντ. Λευιτ. XXIII 2)·
    • (μέσ.):
      • μοναχή σου κράζεσαι στο κόσμο παινεμένη (Ζήν. Β´ 340).
  • 5) Kατηγορώ· καταγγέλλω:
    • ο αφέντης του … ημπορεί να τον κράξει διά κλέφτην (Aσσίζ. 424²³).
  • 6) Kαλώ κάπ. σε μονομαχία:
    • (Aσσίζ. 357⁸).
  • 7) Παρακινώ:
    • (Kυπρ. ερωτ. 116¹¹).

• Φρ.
• 1) Κράζω απάνου κάπ. = εκφράζω παράπονα εναντίον κάπ.:
  • (Πεντ. Δευτ. IV 9).
• 2) Κράζω (το) όνομα = ονομάζω:
  • (Xούμνου, Kοσμογ. 818), (Πεντ. Γέν. II 20).

H μτχ. παρκ. κραγμένος ως επίθ. = εκλεκτός, διακεκριμένος· αξιωματούχος:

• (Πεντ. Aρ. I 16). 

 

https://lexicon.katabiblon.com/index.php?lemma=%CE%BA%CF%81%E1%BD%B1%CE%B6%CF%89

 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Σε σένα, Θεοτόκε, την Υπέρμαχο Στρατηγό

εγώ η Πόλη Σου αποδίδω με ευγνωμοσύνη

την ένδοξη νίκη, επειδή λυτρώθηκα απο τις

φοβερές συμφορές. Αλλά Συ, επειδή Έχεις

ακατανίκητη δύναμη, ελευθέρωσέ με από κάθε

είδος κινδύνου, για να Σου φωνάζω δυνατά:

Χαίρε, Νύφη ανύμφευτε.

Κοντάκιον λέγεται μία υμνογραφική σύνθεση που αποτελείται από το προοίμιο και τους οίκους, που έχουν πρότυπο το προοίμιο. Το όνομα Κοντάκιον (κοντός = βραχύς, σύντομος) οφείλεται στο γεγονός, ότι το προοίμιο ήταν μία περίληψη τού θέματος, που αναπτυσσόταν στους οίκους. Οι οίκοι είναι απόλυτα όμοιοι μεταξύ τους και ακολουθούν ποιητικά και μουσικά το προοίμιο, τού οποίου η στιχουργική δομή είναι εντελώς διαφορετική. Συνδετικό στοιχείο τού προοιμίου με τους οίκους είναι: α) το εφύμνιο, που μπορεί να είναι ένας, δύο ή τρεις στίχοι που επαναλαμβάνονται ακριβώς οι ίδιοι (ή με ελαφρές παραλλαγές) στο προοίμιο και όλους τους οίκους. Π.χ. στο Κοντάκιο τού Ακαθίστου Ύμνου (τους Χαιρετισμούς όπως λέγεται πιο απλά) εφύμνιο είναι το «Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε» εναλλάξ με το «Αλληλούια». β) Επίσης το προοίμιο και οι οίκοι μελίζονται στον ίδιο μουσικό Ήχο.  

Η μετρική: Η μουσική είναι το προέχον στοιχείο και όχι η στιχουργία. Υπάρχει η ισοσυλλαβία και η ομοτονία και όπου δεν είναι εμφανής, μπορεί να αποκατασταθεί από τη μουσική, δηλ. υπάρχει ισοχρονία. Το φαινόμενο λέγεται τονή. 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση των ρημάτων του κοντακίου.

http://www.logosconjugator.org/item/143806/

2. Να βρείτε τις μετοχές και το συντακτικό τους ρόλο.